Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım, Milletlerarası Güç Ajansı Lideri (IEA) Fatih Birol’un TÜSİAD etkinliğinde yaptığı konuşmanın bilgilerinı bugünkü köşesinde paylaştı.
Fatih Birol, konuşmasında mevcut güç krizinin 1970’lerdeki petrol krizinden daha büyük olduğunu lisana getirdiğini belirterek, petrol konusunda atılacak adımlar hakkında bilgi vermiş. Petrol konusunda kaygıların giderilmesi için üretimin artırılması, petrol stoklarının arzı ve tüketimin kısılmasının masada olduğunu tabir eden Birol,“Son birkaç hafta içerisinde iki defa ki 50 yıllık tarihimizde 5 kere yaptık bunu, günlük 1,5 milyon varili aşan petrolü piyasalara verdik. Piyasalarda fiyatların biraz olsun düşmesinin niçinlerinden biri de bu” sözlerini kullanmış.
“Yüksek ve volatil petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla yaşamak zorunda kalacağız” diyen Fatih Birol, “Petrolde tasam yaz ayları için, doğalgazda ise bilhassa Avrupa’da önümüzdeki kış ayları sıkıntı geçecek. Doğalgaz meblağları yaz aylarında kullanmasın azalmasından dolayı yüzde 40 kadar daha düşük gerçekleşir. Bu yaz ne kadar düşeceğini goreceğiz. Ama daha uzun vadede doğalgaz meblağları yüksek kalmaya devam edecek.” açıklamasında bulundu.
İşte Abdurrahman Yıldırım’ın o yazısı:
Ukrayna savaşının başladığı tarih olan 24 Şubat’ın 1.global güç krizinin başlangıcı olabileceğini belirten Memleketler arası Güç Ajansı Lideri (IEA) Fatih Birol, mevcut krizin 1970’lerdeki petrol krizinden daha büyük olduğunu belirtti.
TÜSİAD etkinliğinde konuşan Fatih Birol, 1970’teki petrol kriziyle karşılaştırma yaptığı mevcut güç krizinin farkını şöyleki deklare etti:
“ Yalnızca petrol piyasaları değil doğalgaz piyasaları, kömür hatta uranyum piyasaları önemli olarak etkilendi ve etkilenecek. İşin, jeopolitik boyutları da 70’dekinden çok daha büyük. Büyüme ihtimali de çok yüksek.
Niçin bu biçimde? Çünkü Rusya dünyanın bir numaralı petrol ve doğalgaz ihracatçısı. Dünya iktisadının dayandığı en kıymetli iki kaynak. Doğalgaz Avrupa için epeyce daha kıymetli ve gereksiniminin %45’ini Rusya’dan alıyor, 10 yıllardır süregelen güç partnerliği var.
Bütün Avrupa ülkeleri Rusya’ya karşı kıymetli politik ve ekonomik yaptırım kararları aldı. Bu kararların güce son derece önemli yansımaları oldu ve olacak. Bilhassa Doğu Avrupa ülkeleri, Almanya ve İtalya Rusya’ya en epeyce bağımlı ülkeler. Almanya’nın 24 saat ortasında yaptığı dönüş takdire şayan.
Şu an Avrupa’da Rusya’dan güç ithalatını azaltmak mı yoksa sıfıra indirmek mi tartışılıyor. Lakin rafineriler Rusya’dan gelen petrole bakılırsa kurulmuş, kısa vakitte dönüştürmek sıkıntı ancak imkansız değil. Rusya’dan güç ithalatının büsbütün sıfıra indirilmesi bir günde olmaz.”
YAZ AYLARI PETROL TALEBİ GÜÇLÜ
100 dolarlık petrol meblağlarının çok yüksek olduğunu belirten Fatih Birol Covid daha sonrası canlanma ile petrol talebinin süratle arttığını kaydetti. “Talep kuvvetli” diyen ve Kuzey Yarım Kürede yaz aylarında petrol kullanmasının arttığına işaret eden Fatih Birol “Yaz döneminde petrol tüketiminde artış oluyor. Bu meblağları üst çekiyor” dedi.
Petrolün arz istikametine değinen Fatih Birol durumun düşünceli olduğunu, biroldukça ülkenin Rus petrolünü almama sonucu verdiğini söylemiş oldu. “Rus petrolünün piyasaya arzında büyük bir düşüş var. Bu karşılanabilecek mi ve fiyatlar ne olacak?” diye soran Fatih. Birol açıklamalarını şu biçimde sürdürdü:
TÜKETİM KISILMASI GÜNDEME GELECEK
“ Arz tarafını destekleyecek gelişmelerden birincisi, önümüzdeki aylarda üç ülkeden önemli üretim artışları bekliyoruz. Amerika, Kanada, Brezilya’da üretim artışları gündemdeydi, artık kimi önlemlerle daha da artacak. Ancak üretim artışları kaybolan Rus petrolünü dengelemek için kâfi değil.
Arzı destekleyen ikinci gelişme ise Memleketler arası Güç Ajansına üye olmak için ülkelerin önemli manada petrolü stoklamaları lazım. Biz bu olağanüstü durumu göze alarak, son birkaç hafta içerisinde iki sefer ki 50 yıllık tarihimizde 5 sefer yaptık bunu, günlük 1,5 milyon varili aşan petrolü piyasalara verdik. Piyasalarda meblağların biraz olsun düşmesinin niçinlerinden biri de bu.
Hala stoklarımız var. Şimdiye kadar stoklarımızın yüzde 10’unu arz ettik. Gerek olursa yenidendan stok arzı yapmamak için bir niye yok.
Piyasayı dengelenmesi için mecburi olarak görülen üçüncü seçenek tüketimin kısılması. 22 Nisan’da başlatılacak 10 unsurluk tedbirler içinde otoyollarda sürat limitlerinin düşürülmesi, büyük kentlerde toplu taşımanın öne çıkarılması, tek-çift plaka uygulaması, otomobilsiz Pazar günleri üzere uygulamalar yer alacak.”
DOĞALGAZDA ÜÇ TEDBİR
Rusya’dan doğal gaz ithalatının azaltılması için uzun devirli kontratların yenilenmemesi gerektiğine dikkati çeken Fatih Birol, Norveç, Azerbaycan, ABD ve Katar’ın üretim artışıyla Rusya’dan gelen ithalatın bir kısmını karşılayabileceğini kaydetti.
Rusya’dan boşalacak arz tarafının dengelenmesi açısından üç tedbirin gündeme geleceğini aktaran Fatih Birol bunları şöyleki sıraladı:
“ Doğalgazda birinci tedbir olarak tüketimin kısılması yoluna gidilebilir. Bunlardan birincisi termostatların 2 derece azaltılması olacak.
İkinci tedbir olarak enerjide kaynak çeşitliliğine giderek doğalgazı ikame etmek mümkün olabilir. Yenilenebilir güçte Avrupa’da işin bürokrasisini kısaltıyoruz. Çok daha çabuk rüzgar ve güneş tesisi kurulacak.
Belçika ve Almanya’ya nükleerden çıkışı bir kere daha düşünmelerini söylemiş olduk. Belçika hükümeti ertelemeyi kabul etti ve iki santral için 10 yıllık erteleme sonucu aldı. Almanya, şu anda çıkacağını düşündüğü nükleer santral için bunun teknik olarak mümkün olup olmadığını inceliyor.
Üçüncüsü, Avrupa’daki gazın en büyük kısmı ısıtmada kullanılıyor. Yeşil dönüşüme yardımcı olmak için şu anda toplam bina stokunun yüzde 1’inde yalıtım ve renovasyon yapılıyor. Bunun yüzde 2’ye çıkarılması hedefleniyor.
Bu yapılabilirse Avrupa’nın tasarruf ettiği doğalgaz oranı, Nord Stream-1 dediğimiz en büyük boru çizgisinin Avrupa’ya getirdiği 20 milyar metreküp gaza bedel olacak.”
FİYATLAR YÜKSEK KALACAK
Fatih Birol toplantıya katılanların sorularını yanıtlarken hem petrol hem doğalgaz meblağlarında yüksek ve volatil hareketlerin devam edeceğini belirterek şu tespitlerde bulundu:
“ Petrolde telaşım yaz ayları için, doğalgazda ise bilhassa Avrupa’da önümüzdeki kış ayları güç geçecek. Planlanmış kısıtlamalar gorebiliriz.
Doğalgaz meblağları yaz aylarında kullanmasın azalmasından dolayı yüzde 40 kadar daha düşük gerçekleşir. Bu yaz ne kadar düşeceğini bakılırsaceğiz. Ama daha uzun vadede doğalgaz fiyatları yüksek kalmaya devam edecek.
Yüksek fiyatlar yenilenebilir güç yatırımlarını fazlaca rahatlıkla finanse edebilir.
ÜÇ KIYMETLİ ÇIKARIM
Durumun nereye varacağına jeopolitik gelişmeler istikamet verecek. Gelinen basamakta üç kıymetli çıkarım yapmak mümkün.
1-Yüksek ve volatil petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla yaşamak zorunda kalacağız. Şayet yeterli bir sürpriz ortaya çıkmazsa.
2-Rusya güçte dünyanın en değerli harika güçlerinden bir tanesiydi. Bu yeri ve gücünü yitirecek.
3-70’lerde petrol krizleri oldu, resesyona girdik. Lakin güçte inovasyon periyodu başladı, nükleer güç doğdu. Artık de güçte kuvvetli bir atılım olacağını düşünüyorum. Hidrojen gücünde ve alternatif güçlerde süratli yenilikler olabilir.”
DIŞA BAĞIMLILIK VE ARZ GÜVENLİĞİ
TÜSİAD’ın yeni başkanı Orhan Turan da ülkelerin büyüme siyasetlerinin yeşil ve dijital dönüşüm etrafında şekillendiğini belirterek şunları söylemiş oldu:
” Ukrayna-Rusya savaşı hem global ölçekte yaşanan gelişmelerin güç maliyetleri üstündeki tesirini tıpkı vakitte güçte dışa ve fosil kaynaklara bağımlılığın derecesini gözler önüne serdi. Güç siyaseti son devirde süratle güç dönüşümü ve arz güvenliğine kaydı.”
Uzun periyotlu güç planlamasının ehemmiyetine dikkati çeken Orhan Turan “Bu planın arz güvenliği, öngörülebilirlik ve sürdürülebilirlik prensiplerini bütüncül gözetmesi kritik değer taşıyor. Etkili bir kaynak ve rezerv planlamasını, hidrojen üzere yüksek potansiyel taşıyan alanlarda, kuvvetli bir teknoloji ve inovasyon dayanağını iktisadın güce ulaşılabilirliğinin artırılmasını öncelemeliyiz” diye konuştu.
KAYNAK: HABERTÜRK/ABDURRAHMAN YILDIRIM
Okumaya devam et...
Fatih Birol, konuşmasında mevcut güç krizinin 1970’lerdeki petrol krizinden daha büyük olduğunu lisana getirdiğini belirterek, petrol konusunda atılacak adımlar hakkında bilgi vermiş. Petrol konusunda kaygıların giderilmesi için üretimin artırılması, petrol stoklarının arzı ve tüketimin kısılmasının masada olduğunu tabir eden Birol,“Son birkaç hafta içerisinde iki defa ki 50 yıllık tarihimizde 5 kere yaptık bunu, günlük 1,5 milyon varili aşan petrolü piyasalara verdik. Piyasalarda fiyatların biraz olsun düşmesinin niçinlerinden biri de bu” sözlerini kullanmış.
“Yüksek ve volatil petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla yaşamak zorunda kalacağız” diyen Fatih Birol, “Petrolde tasam yaz ayları için, doğalgazda ise bilhassa Avrupa’da önümüzdeki kış ayları sıkıntı geçecek. Doğalgaz meblağları yaz aylarında kullanmasın azalmasından dolayı yüzde 40 kadar daha düşük gerçekleşir. Bu yaz ne kadar düşeceğini goreceğiz. Ama daha uzun vadede doğalgaz meblağları yüksek kalmaya devam edecek.” açıklamasında bulundu.
İşte Abdurrahman Yıldırım’ın o yazısı:
Ukrayna savaşının başladığı tarih olan 24 Şubat’ın 1.global güç krizinin başlangıcı olabileceğini belirten Memleketler arası Güç Ajansı Lideri (IEA) Fatih Birol, mevcut krizin 1970’lerdeki petrol krizinden daha büyük olduğunu belirtti.
TÜSİAD etkinliğinde konuşan Fatih Birol, 1970’teki petrol kriziyle karşılaştırma yaptığı mevcut güç krizinin farkını şöyleki deklare etti:
“ Yalnızca petrol piyasaları değil doğalgaz piyasaları, kömür hatta uranyum piyasaları önemli olarak etkilendi ve etkilenecek. İşin, jeopolitik boyutları da 70’dekinden çok daha büyük. Büyüme ihtimali de çok yüksek.
Niçin bu biçimde? Çünkü Rusya dünyanın bir numaralı petrol ve doğalgaz ihracatçısı. Dünya iktisadının dayandığı en kıymetli iki kaynak. Doğalgaz Avrupa için epeyce daha kıymetli ve gereksiniminin %45’ini Rusya’dan alıyor, 10 yıllardır süregelen güç partnerliği var.
Bütün Avrupa ülkeleri Rusya’ya karşı kıymetli politik ve ekonomik yaptırım kararları aldı. Bu kararların güce son derece önemli yansımaları oldu ve olacak. Bilhassa Doğu Avrupa ülkeleri, Almanya ve İtalya Rusya’ya en epeyce bağımlı ülkeler. Almanya’nın 24 saat ortasında yaptığı dönüş takdire şayan.
Şu an Avrupa’da Rusya’dan güç ithalatını azaltmak mı yoksa sıfıra indirmek mi tartışılıyor. Lakin rafineriler Rusya’dan gelen petrole bakılırsa kurulmuş, kısa vakitte dönüştürmek sıkıntı ancak imkansız değil. Rusya’dan güç ithalatının büsbütün sıfıra indirilmesi bir günde olmaz.”
YAZ AYLARI PETROL TALEBİ GÜÇLÜ
100 dolarlık petrol meblağlarının çok yüksek olduğunu belirten Fatih Birol Covid daha sonrası canlanma ile petrol talebinin süratle arttığını kaydetti. “Talep kuvvetli” diyen ve Kuzey Yarım Kürede yaz aylarında petrol kullanmasının arttığına işaret eden Fatih Birol “Yaz döneminde petrol tüketiminde artış oluyor. Bu meblağları üst çekiyor” dedi.
Petrolün arz istikametine değinen Fatih Birol durumun düşünceli olduğunu, biroldukça ülkenin Rus petrolünü almama sonucu verdiğini söylemiş oldu. “Rus petrolünün piyasaya arzında büyük bir düşüş var. Bu karşılanabilecek mi ve fiyatlar ne olacak?” diye soran Fatih. Birol açıklamalarını şu biçimde sürdürdü:
TÜKETİM KISILMASI GÜNDEME GELECEK
“ Arz tarafını destekleyecek gelişmelerden birincisi, önümüzdeki aylarda üç ülkeden önemli üretim artışları bekliyoruz. Amerika, Kanada, Brezilya’da üretim artışları gündemdeydi, artık kimi önlemlerle daha da artacak. Ancak üretim artışları kaybolan Rus petrolünü dengelemek için kâfi değil.
Arzı destekleyen ikinci gelişme ise Memleketler arası Güç Ajansına üye olmak için ülkelerin önemli manada petrolü stoklamaları lazım. Biz bu olağanüstü durumu göze alarak, son birkaç hafta içerisinde iki sefer ki 50 yıllık tarihimizde 5 sefer yaptık bunu, günlük 1,5 milyon varili aşan petrolü piyasalara verdik. Piyasalarda meblağların biraz olsun düşmesinin niçinlerinden biri de bu.
Hala stoklarımız var. Şimdiye kadar stoklarımızın yüzde 10’unu arz ettik. Gerek olursa yenidendan stok arzı yapmamak için bir niye yok.
Piyasayı dengelenmesi için mecburi olarak görülen üçüncü seçenek tüketimin kısılması. 22 Nisan’da başlatılacak 10 unsurluk tedbirler içinde otoyollarda sürat limitlerinin düşürülmesi, büyük kentlerde toplu taşımanın öne çıkarılması, tek-çift plaka uygulaması, otomobilsiz Pazar günleri üzere uygulamalar yer alacak.”
DOĞALGAZDA ÜÇ TEDBİR
Rusya’dan doğal gaz ithalatının azaltılması için uzun devirli kontratların yenilenmemesi gerektiğine dikkati çeken Fatih Birol, Norveç, Azerbaycan, ABD ve Katar’ın üretim artışıyla Rusya’dan gelen ithalatın bir kısmını karşılayabileceğini kaydetti.
Rusya’dan boşalacak arz tarafının dengelenmesi açısından üç tedbirin gündeme geleceğini aktaran Fatih Birol bunları şöyleki sıraladı:
“ Doğalgazda birinci tedbir olarak tüketimin kısılması yoluna gidilebilir. Bunlardan birincisi termostatların 2 derece azaltılması olacak.
İkinci tedbir olarak enerjide kaynak çeşitliliğine giderek doğalgazı ikame etmek mümkün olabilir. Yenilenebilir güçte Avrupa’da işin bürokrasisini kısaltıyoruz. Çok daha çabuk rüzgar ve güneş tesisi kurulacak.
Belçika ve Almanya’ya nükleerden çıkışı bir kere daha düşünmelerini söylemiş olduk. Belçika hükümeti ertelemeyi kabul etti ve iki santral için 10 yıllık erteleme sonucu aldı. Almanya, şu anda çıkacağını düşündüğü nükleer santral için bunun teknik olarak mümkün olup olmadığını inceliyor.
Üçüncüsü, Avrupa’daki gazın en büyük kısmı ısıtmada kullanılıyor. Yeşil dönüşüme yardımcı olmak için şu anda toplam bina stokunun yüzde 1’inde yalıtım ve renovasyon yapılıyor. Bunun yüzde 2’ye çıkarılması hedefleniyor.
Bu yapılabilirse Avrupa’nın tasarruf ettiği doğalgaz oranı, Nord Stream-1 dediğimiz en büyük boru çizgisinin Avrupa’ya getirdiği 20 milyar metreküp gaza bedel olacak.”
FİYATLAR YÜKSEK KALACAK
Fatih Birol toplantıya katılanların sorularını yanıtlarken hem petrol hem doğalgaz meblağlarında yüksek ve volatil hareketlerin devam edeceğini belirterek şu tespitlerde bulundu:
“ Petrolde telaşım yaz ayları için, doğalgazda ise bilhassa Avrupa’da önümüzdeki kış ayları güç geçecek. Planlanmış kısıtlamalar gorebiliriz.
Doğalgaz meblağları yaz aylarında kullanmasın azalmasından dolayı yüzde 40 kadar daha düşük gerçekleşir. Bu yaz ne kadar düşeceğini bakılırsaceğiz. Ama daha uzun vadede doğalgaz fiyatları yüksek kalmaya devam edecek.
Yüksek fiyatlar yenilenebilir güç yatırımlarını fazlaca rahatlıkla finanse edebilir.
ÜÇ KIYMETLİ ÇIKARIM
Durumun nereye varacağına jeopolitik gelişmeler istikamet verecek. Gelinen basamakta üç kıymetli çıkarım yapmak mümkün.
1-Yüksek ve volatil petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla yaşamak zorunda kalacağız. Şayet yeterli bir sürpriz ortaya çıkmazsa.
2-Rusya güçte dünyanın en değerli harika güçlerinden bir tanesiydi. Bu yeri ve gücünü yitirecek.
3-70’lerde petrol krizleri oldu, resesyona girdik. Lakin güçte inovasyon periyodu başladı, nükleer güç doğdu. Artık de güçte kuvvetli bir atılım olacağını düşünüyorum. Hidrojen gücünde ve alternatif güçlerde süratli yenilikler olabilir.”
DIŞA BAĞIMLILIK VE ARZ GÜVENLİĞİ
TÜSİAD’ın yeni başkanı Orhan Turan da ülkelerin büyüme siyasetlerinin yeşil ve dijital dönüşüm etrafında şekillendiğini belirterek şunları söylemiş oldu:
” Ukrayna-Rusya savaşı hem global ölçekte yaşanan gelişmelerin güç maliyetleri üstündeki tesirini tıpkı vakitte güçte dışa ve fosil kaynaklara bağımlılığın derecesini gözler önüne serdi. Güç siyaseti son devirde süratle güç dönüşümü ve arz güvenliğine kaydı.”
Uzun periyotlu güç planlamasının ehemmiyetine dikkati çeken Orhan Turan “Bu planın arz güvenliği, öngörülebilirlik ve sürdürülebilirlik prensiplerini bütüncül gözetmesi kritik değer taşıyor. Etkili bir kaynak ve rezerv planlamasını, hidrojen üzere yüksek potansiyel taşıyan alanlarda, kuvvetli bir teknoloji ve inovasyon dayanağını iktisadın güce ulaşılabilirliğinin artırılmasını öncelemeliyiz” diye konuştu.
KAYNAK: HABERTÜRK/ABDURRAHMAN YILDIRIM
Okumaya devam et...