ANKARA – ‘Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut projesi’ sözleriyle duyurulan 500 bin konut, 250 bin altyapılı arsa ve 50 bin işyerini kapsayan projenin müracaatlarında birinci gün geride kaldı. Binlerce kişinin e-devlet üzerinden yaptığı müracaatların yüzde kaçının 500 TL’lik bedeli yatırıp kuraya dahil olacağı önümüzdeki günlerde netleşecek.
TOKİ tarafınca bu vakte kadar hayata geçirilen başta kentsel dönüşüm projeleri olmak üzere toplu yapılaşmalar üzerine çalışmalar üreten TMMOB’a bağlı İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Kentsel Altyapı ve Yapılaşma Kurulu Lideri Erdoğan Balcıoğlu’yla konuştuk. Toplumsal konutların açığa çıkaracağı toplumsal sıkıntılardan altyapı eksikliklerine, kura sisteminin şeffaflığı tartışmalarından kelam konusu projenin mevcut inşaat kesimine tesirine kadar farklı noktalara değinen Balcığolu’na bakılırsa toplumsal konut projesi yeni rant alanları doğuracak.
‘KENDİ NİYETİNDEKİ İNSANLARA PAS EDİLECEĞİNDEN TELAŞ EDİYORUZ’
Mühendis Erdoğan Balcıoğlu’na göre iktidarın hayata geçirmeyi taahhüt ettiği toplumsal konut projesi hakikat bir proje ama uygulama basamağında bir kadro soru işaretleri açığa çıkıyor. “Fransız İhtilali’nden daha sonra Fransa’nın yaptığı kira öder üzere konut sahibi olma sıkıntısı bugün Türkiye’de hayata geçirilmeye çalışılıyor” diyen Balcıoğlu’na göre birinci kademede yanıtlanması gereken sorular var.
Dar gelirli insanların mesken sahibi olması için hakikat bir kurgu geliştirildiğini belirten Balcıoğlu kura basamağına dair kaygılarını, “Kayırmaların olmayacağını kim garanti edebilir? Bu vakte kadar yapılan uygulamalar daima öyleydi. Bugün ne değişecek? Bunun garantisi kim olacak?” kelamlarıyla aktardı.
İktidarın deklare ettiğı toplumsal konut projesine müracaatta, kişinin eşi ve velayetleri altındaki çocukları üzerine T.C. hudutları ortasında tapuda kayıtlı konutu bulunmama kaidesi aranıyor. Ay sonuna kadar sürecek müracaat sürecinde, mevcutta mesken sahibi olanların ellerinden bu yapıları çıkarıp kuraya katılmalarını önleyecek bir adımın bulunmadığını hatırlatan Balcıoğlu, “Kendilerine yakın olanlar bu mühlet zarfında ellerinde konutlar var ise boşaltacaklar. ‘Konutum yok diyerek’ başvuracak. On gün içerisinde ellerinden konutlarını bir biçimde çıkaracaklar ve bu toplumsal konutlardan yararlanacaklar. Biz bu konutların kendi niyetindeki insanlara pas edileceğinden tasa ediyoruz. Hakkı olan vatandaşın temin edeceğini düşünmek bu kadar yolsuzlukla ilgili şeyleri biliyorken saflık olur” tabirlerini kullandı.
‘YENİ RANT ALANLARI DOĞACAK’
TOKİ’nin şu ana kadar yaptığı 1 milyon 200 bine yakın konut bulunduğunu, hali hazırda açıklanan projenin haricinde 10 milyon metrekare çapında 58 kentsel dönüşüm projesinin devam ettiğini hatırlatan Balcıoğlu’na nazaran bir öbür “tehlike” rant olacak. Toplumsal konut projesinin arsa spekülasyonlarına niye olabileceğini, bunu önleyecek önlemlerin alınmadığını belirten Balcıoğlu kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Sosyal konut projeleri kentin çeperleri denilen alanlarda şekilleniyor. Kentlerin merkezlerinde bu projeleri hayata geçirecek alanlar yok. Bu niçinle yeni rant alanları doğacak. Örneğin askeriyelerin terk ettiği ya da terk etmek zorunda bırakıldığı alanlara bakalım. Ankara’da Zırhlı Birlikleri mesela taşıdılar. Ortadan bir yol açtılar. Şimdiden bir AVM yapılmaya başlandı. Bu çeşit alanları da konuta açacaklar. Plan değişikliği yapacaklar. Toplumsal donatı olarak planda ayrılmış, sıhhat alanı okul yeri üzere kamunun yapması gereken alanları özel statüde açmaya çalışacaklar.”
‘BELEDİYELER BU KADAR SÜRATLİ BİR NÜFUS HAREKETLİLİĞİNE HAZIR DEĞİL’
Sosyal konutların yapılacağı alanlarda altyapı çalışmalarının nasıl şekilleneceği de belgisiz durumda. Projeyle birlikte süratli bir nüfus artışının aşikâr bölgelerde ağırlaşacağını tabir eden Balcıoğlu’na bakılırsa bu nüfusun muhtaçlıklarını karşılayacak yollar, bulvarlar, içme suyu, atık su, kanalizasyon üzere biroldukca başlıkta çalışmalar gerekiyor.
Sosyal konutlarda yaşayan insanların kent merkezlerine çalışmak için gideceğini, “pik saati” denilen işe gidiş ve dönüş saatlerinde ağır trafik problemlerinin açığa çıkacağını, kısa müddette yapılacak yolların yerleşen nüfusa yetmesinin mümkün olmadığını belirten Balcıoğlu, “Yolların yanında su, kanalizasyon, telekom, internet üzere meselelerin da giderilmesi gerekiyor. Belediyeler bu kadar süratli bir nüfus hareketliliğine hazır değil” dedi ve şu biçimde devam etti:
“21. yüzyılda muhtaçlık duyulan toplumsal ve kültürel aktiviteler var. Spor alanından tutun başka yaşamsal ögelere kadar bunlar epeyce temel gereksinim durumunda. Bu alanlarda bu sağlanabilecek mi? Bu yapıların etrafında gettolaşmalar da açığa çıkabilir. İsimli olarak beşerler birbiriyle yaşarken niyet yapılarının aykırı düşmesi niçiniyle çatışacaklar. İnsanları nasıl ayıracaksınız? Yönetenlerin toplumdaki ayrışmayı gidermesi gerekiyor. Bu vakte kadar iktidar bu ayrışmayı körükledi. Bu yerleşmelerle bu sıkıntılar katlanarak devam edecek.”
‘YAPILAN TOPLUMSAL KONUTLARDA ADAPTASYON OLMADI’
Mühendis Balcıoğlu’na nazaran toplumsal konutlar kültürel olarak farklılıkları açığa çıkarıp uyuşmazlıkları ve ayrışmaları yaşatabilir. Mahalle ve komşuluk bağlarıyla hayatlarını aşikâr noktaya getirmiş insanların apartman hayatına uyup sağlayıp sağlayamayacağının belirli olmadığını, bu vakte kadar yapılan toplumsal konutlarda insanların adaptasyon sağlayamadığını belirten Balcıoğlu, bu duruma dair şunları kaydetti:
“Bu vakte kadar yapılan toplumsal konutlarda adaptasyon olmadı. Örneğin Ankara’da Dikmen Vadisi’nde gecekondusu olan hak sahiplerine bloklar yapıldı ve o beşerler yeni binalara taşındılar. Ama beşerler toplumsal geliri ve hayatı itibariyle o yaşama ahenk sağlayamadı. Satma yasağı mühletinin bitmesinin akabinde o meskenleri elinden çabucak çıkardılar. Konut paha kazandı, bir milyona konutu verdi, kendisi 300 bin liralık bir daha gecekondu semtinde yaşamaya başladı. Biz bunları biroldukça alanda gördük. İstanbul’da, Eskişehir’de, Samsun’da bu ayrışma yaşanıyor. Çocukları öteki çocuklarla oynarken sorun oluyor, birlikte markete gittiğinde görüyorlar ve ayrışıyorlar. bir süre daha sonra bu uyumsuzluk buralardan taşınmayı birlikteinde getiriyor.”
‘OLUMSUZLUKLAR KARŞISINDA GÖÇ HAREKETLİLİĞİ BAŞLAYACAK’
İnsanların mevcut finansal sıkıntılar yaşadığını, toplumsal konutun bugünkü maliyetinin mevcut şartlarda uygun olduğunu belirten Balcıoğlu’na göre bir başka tehlike kredilerin ödemelerinde açığa çıkacak, borç batağı da birlikteinde gelecek. Toplumsal konutlarda yaşamaya başlayan insanların en sık yaşadığı sorunun “aidat” olduğunu vurgulayan Balcıoğlu, buna ait ise şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bugün konutların ısınma ve aidat sorunlarıyla karşılaşıyoruz. Bugün aidat için bin lirayı veremeyecek durumda beşerler var. Lakin siz bu biçimde bir site kurduğunuzda, site idaresi tüm sarfiyatları karşılamak için belirli bir aidat belirliyor. Dar gelirliler bu konutun sahibi oldu fakat o aidatı verebilecek mi? Gaz fiyatları, elektrik fiyatları her geçen gün artıyor. Sitelerin maliyetleri, çalışanlarının yükü her geçen gün artış gösteriyor. Bütün bu aksilikler karşısında insanlarda oradan oraya göç hareketliliği başlayacak.”
‘SOSYAL KONUT İNŞAAT PİYASASINI NASIL ETKİLEYECEK?’
Sosyal konut projesinin açığa çıkardığı bir öbür soru, projenin mevcut inşaat kesimini nasıl etkileyeceği. “Sosyal konut piyasadaki öteki konutların fiyatlarını nasıl etkileyecek” sorusuyla fazlaca sık karşılaştıklarını belirten Balcıoğlu’na bakılırsa piyasa birebir kurallarda yüksek fiyatlarda devam edecek:
“Türkiye’de konut maliyetlerinin artışına niye olan şey temel materyaller. öncedenki yılın başında hazır beton 165- 170 liraydı. Şu anda metreküpü bin küsür lira. Betoncuya, “Bunu yarıya çek” diyebilir misiniz? Enflasyon ve akaryakıt maliyetlerinin düşmesi lazım. Piyasadaki inşaat materyali satanları polisiye önlemlerle fiyatlarını aşağıya çekme imkânınız yok. bu biçimde konut maliyetleri düşmeyecektir. Toplumsal konut projelerinde TOKİ’den ihale alan müteahhitler muhakkak. Toplumsal konutla bir arada öteki yapıp satan müteahhitler bir orta duraklama devrine girecektir. ‘Millet toplumsal konuta gidiyor. Ben bu daireleri bu fiyatlara satamam’ diyerek bekleme sürecine girecektir. Bu gereçleri daha ucuza nasıl mal edebilirimi düşünecektir. Bakacak ki piyasada aldığı gereçlerde aman aman bir fiyat düşmesi yok, ‘bu biçimde yapacak bir şeyim yok’ diyerek fiyatı artıracaktır. Piyasa birebir kurallarda, yüksek meblağlarda devam edecektir.”
‘PROJE TAMAMLANMAZ MI’ KAYGISI
İktidarın toplumsal konut projesi seçim öncesi bir atak olarak değerlendirildi. Projeye dahil olan insanların, “Acaba iktidar değişir de projem tamamlanmaz mı” üzere bir derde girmemeleri gerektiğini söyleyen Balcıoğlu, iktidar değişikliği durumu kelam konusu olduğunda da projelerin devam edeceğini düşündüğünü belirterek şu biçimde konuştu:
“Diyelim ki seçim oldu ve bu idare değişti. Gelen idarenin bunun bilakis davranma ihtimali yok. Devlette devamlılık mantığı temeldir. Örneğin ‘Altılı Masa’ iktidara geldi diyelim. ‘Biz bunu beğenmiyoruz’ demesi büyük bir infial yaratır. O niçinle de bunu demezler. Toplumsal konutların eşit dağıtımı noktasında revizyona gidebilirler. ‘İktidar değişti ne olacak benim halim’ demeye gerek olduğunu düşünmüyorum. bu biçimde büyük bir hamleyi hiç bir siyasi parti girmez. Bu projelerden yararlananların öbür bir iktidar gelirse proje tamamlanır mı korkusu duymaması gerekir.”
Okumaya devam et...
TOKİ tarafınca bu vakte kadar hayata geçirilen başta kentsel dönüşüm projeleri olmak üzere toplu yapılaşmalar üzerine çalışmalar üreten TMMOB’a bağlı İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Kentsel Altyapı ve Yapılaşma Kurulu Lideri Erdoğan Balcıoğlu’yla konuştuk. Toplumsal konutların açığa çıkaracağı toplumsal sıkıntılardan altyapı eksikliklerine, kura sisteminin şeffaflığı tartışmalarından kelam konusu projenin mevcut inşaat kesimine tesirine kadar farklı noktalara değinen Balcığolu’na bakılırsa toplumsal konut projesi yeni rant alanları doğuracak.
‘KENDİ NİYETİNDEKİ İNSANLARA PAS EDİLECEĞİNDEN TELAŞ EDİYORUZ’
Mühendis Erdoğan Balcıoğlu’na göre iktidarın hayata geçirmeyi taahhüt ettiği toplumsal konut projesi hakikat bir proje ama uygulama basamağında bir kadro soru işaretleri açığa çıkıyor. “Fransız İhtilali’nden daha sonra Fransa’nın yaptığı kira öder üzere konut sahibi olma sıkıntısı bugün Türkiye’de hayata geçirilmeye çalışılıyor” diyen Balcıoğlu’na göre birinci kademede yanıtlanması gereken sorular var.
Dar gelirli insanların mesken sahibi olması için hakikat bir kurgu geliştirildiğini belirten Balcıoğlu kura basamağına dair kaygılarını, “Kayırmaların olmayacağını kim garanti edebilir? Bu vakte kadar yapılan uygulamalar daima öyleydi. Bugün ne değişecek? Bunun garantisi kim olacak?” kelamlarıyla aktardı.
İktidarın deklare ettiğı toplumsal konut projesine müracaatta, kişinin eşi ve velayetleri altındaki çocukları üzerine T.C. hudutları ortasında tapuda kayıtlı konutu bulunmama kaidesi aranıyor. Ay sonuna kadar sürecek müracaat sürecinde, mevcutta mesken sahibi olanların ellerinden bu yapıları çıkarıp kuraya katılmalarını önleyecek bir adımın bulunmadığını hatırlatan Balcıoğlu, “Kendilerine yakın olanlar bu mühlet zarfında ellerinde konutlar var ise boşaltacaklar. ‘Konutum yok diyerek’ başvuracak. On gün içerisinde ellerinden konutlarını bir biçimde çıkaracaklar ve bu toplumsal konutlardan yararlanacaklar. Biz bu konutların kendi niyetindeki insanlara pas edileceğinden tasa ediyoruz. Hakkı olan vatandaşın temin edeceğini düşünmek bu kadar yolsuzlukla ilgili şeyleri biliyorken saflık olur” tabirlerini kullandı.
‘YENİ RANT ALANLARI DOĞACAK’
TOKİ’nin şu ana kadar yaptığı 1 milyon 200 bine yakın konut bulunduğunu, hali hazırda açıklanan projenin haricinde 10 milyon metrekare çapında 58 kentsel dönüşüm projesinin devam ettiğini hatırlatan Balcıoğlu’na nazaran bir öbür “tehlike” rant olacak. Toplumsal konut projesinin arsa spekülasyonlarına niye olabileceğini, bunu önleyecek önlemlerin alınmadığını belirten Balcıoğlu kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Sosyal konut projeleri kentin çeperleri denilen alanlarda şekilleniyor. Kentlerin merkezlerinde bu projeleri hayata geçirecek alanlar yok. Bu niçinle yeni rant alanları doğacak. Örneğin askeriyelerin terk ettiği ya da terk etmek zorunda bırakıldığı alanlara bakalım. Ankara’da Zırhlı Birlikleri mesela taşıdılar. Ortadan bir yol açtılar. Şimdiden bir AVM yapılmaya başlandı. Bu çeşit alanları da konuta açacaklar. Plan değişikliği yapacaklar. Toplumsal donatı olarak planda ayrılmış, sıhhat alanı okul yeri üzere kamunun yapması gereken alanları özel statüde açmaya çalışacaklar.”
‘BELEDİYELER BU KADAR SÜRATLİ BİR NÜFUS HAREKETLİLİĞİNE HAZIR DEĞİL’
Sosyal konutların yapılacağı alanlarda altyapı çalışmalarının nasıl şekilleneceği de belgisiz durumda. Projeyle birlikte süratli bir nüfus artışının aşikâr bölgelerde ağırlaşacağını tabir eden Balcıoğlu’na bakılırsa bu nüfusun muhtaçlıklarını karşılayacak yollar, bulvarlar, içme suyu, atık su, kanalizasyon üzere biroldukca başlıkta çalışmalar gerekiyor.
Sosyal konutlarda yaşayan insanların kent merkezlerine çalışmak için gideceğini, “pik saati” denilen işe gidiş ve dönüş saatlerinde ağır trafik problemlerinin açığa çıkacağını, kısa müddette yapılacak yolların yerleşen nüfusa yetmesinin mümkün olmadığını belirten Balcıoğlu, “Yolların yanında su, kanalizasyon, telekom, internet üzere meselelerin da giderilmesi gerekiyor. Belediyeler bu kadar süratli bir nüfus hareketliliğine hazır değil” dedi ve şu biçimde devam etti:
“21. yüzyılda muhtaçlık duyulan toplumsal ve kültürel aktiviteler var. Spor alanından tutun başka yaşamsal ögelere kadar bunlar epeyce temel gereksinim durumunda. Bu alanlarda bu sağlanabilecek mi? Bu yapıların etrafında gettolaşmalar da açığa çıkabilir. İsimli olarak beşerler birbiriyle yaşarken niyet yapılarının aykırı düşmesi niçiniyle çatışacaklar. İnsanları nasıl ayıracaksınız? Yönetenlerin toplumdaki ayrışmayı gidermesi gerekiyor. Bu vakte kadar iktidar bu ayrışmayı körükledi. Bu yerleşmelerle bu sıkıntılar katlanarak devam edecek.”
‘YAPILAN TOPLUMSAL KONUTLARDA ADAPTASYON OLMADI’
Mühendis Balcıoğlu’na nazaran toplumsal konutlar kültürel olarak farklılıkları açığa çıkarıp uyuşmazlıkları ve ayrışmaları yaşatabilir. Mahalle ve komşuluk bağlarıyla hayatlarını aşikâr noktaya getirmiş insanların apartman hayatına uyup sağlayıp sağlayamayacağının belirli olmadığını, bu vakte kadar yapılan toplumsal konutlarda insanların adaptasyon sağlayamadığını belirten Balcıoğlu, bu duruma dair şunları kaydetti:
“Bu vakte kadar yapılan toplumsal konutlarda adaptasyon olmadı. Örneğin Ankara’da Dikmen Vadisi’nde gecekondusu olan hak sahiplerine bloklar yapıldı ve o beşerler yeni binalara taşındılar. Ama beşerler toplumsal geliri ve hayatı itibariyle o yaşama ahenk sağlayamadı. Satma yasağı mühletinin bitmesinin akabinde o meskenleri elinden çabucak çıkardılar. Konut paha kazandı, bir milyona konutu verdi, kendisi 300 bin liralık bir daha gecekondu semtinde yaşamaya başladı. Biz bunları biroldukça alanda gördük. İstanbul’da, Eskişehir’de, Samsun’da bu ayrışma yaşanıyor. Çocukları öteki çocuklarla oynarken sorun oluyor, birlikte markete gittiğinde görüyorlar ve ayrışıyorlar. bir süre daha sonra bu uyumsuzluk buralardan taşınmayı birlikteinde getiriyor.”
‘OLUMSUZLUKLAR KARŞISINDA GÖÇ HAREKETLİLİĞİ BAŞLAYACAK’
İnsanların mevcut finansal sıkıntılar yaşadığını, toplumsal konutun bugünkü maliyetinin mevcut şartlarda uygun olduğunu belirten Balcıoğlu’na göre bir başka tehlike kredilerin ödemelerinde açığa çıkacak, borç batağı da birlikteinde gelecek. Toplumsal konutlarda yaşamaya başlayan insanların en sık yaşadığı sorunun “aidat” olduğunu vurgulayan Balcıoğlu, buna ait ise şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bugün konutların ısınma ve aidat sorunlarıyla karşılaşıyoruz. Bugün aidat için bin lirayı veremeyecek durumda beşerler var. Lakin siz bu biçimde bir site kurduğunuzda, site idaresi tüm sarfiyatları karşılamak için belirli bir aidat belirliyor. Dar gelirliler bu konutun sahibi oldu fakat o aidatı verebilecek mi? Gaz fiyatları, elektrik fiyatları her geçen gün artıyor. Sitelerin maliyetleri, çalışanlarının yükü her geçen gün artış gösteriyor. Bütün bu aksilikler karşısında insanlarda oradan oraya göç hareketliliği başlayacak.”
‘SOSYAL KONUT İNŞAAT PİYASASINI NASIL ETKİLEYECEK?’
Sosyal konut projesinin açığa çıkardığı bir öbür soru, projenin mevcut inşaat kesimini nasıl etkileyeceği. “Sosyal konut piyasadaki öteki konutların fiyatlarını nasıl etkileyecek” sorusuyla fazlaca sık karşılaştıklarını belirten Balcıoğlu’na bakılırsa piyasa birebir kurallarda yüksek fiyatlarda devam edecek:
“Türkiye’de konut maliyetlerinin artışına niye olan şey temel materyaller. öncedenki yılın başında hazır beton 165- 170 liraydı. Şu anda metreküpü bin küsür lira. Betoncuya, “Bunu yarıya çek” diyebilir misiniz? Enflasyon ve akaryakıt maliyetlerinin düşmesi lazım. Piyasadaki inşaat materyali satanları polisiye önlemlerle fiyatlarını aşağıya çekme imkânınız yok. bu biçimde konut maliyetleri düşmeyecektir. Toplumsal konut projelerinde TOKİ’den ihale alan müteahhitler muhakkak. Toplumsal konutla bir arada öteki yapıp satan müteahhitler bir orta duraklama devrine girecektir. ‘Millet toplumsal konuta gidiyor. Ben bu daireleri bu fiyatlara satamam’ diyerek bekleme sürecine girecektir. Bu gereçleri daha ucuza nasıl mal edebilirimi düşünecektir. Bakacak ki piyasada aldığı gereçlerde aman aman bir fiyat düşmesi yok, ‘bu biçimde yapacak bir şeyim yok’ diyerek fiyatı artıracaktır. Piyasa birebir kurallarda, yüksek meblağlarda devam edecektir.”
‘PROJE TAMAMLANMAZ MI’ KAYGISI
İktidarın toplumsal konut projesi seçim öncesi bir atak olarak değerlendirildi. Projeye dahil olan insanların, “Acaba iktidar değişir de projem tamamlanmaz mı” üzere bir derde girmemeleri gerektiğini söyleyen Balcıoğlu, iktidar değişikliği durumu kelam konusu olduğunda da projelerin devam edeceğini düşündüğünü belirterek şu biçimde konuştu:
“Diyelim ki seçim oldu ve bu idare değişti. Gelen idarenin bunun bilakis davranma ihtimali yok. Devlette devamlılık mantığı temeldir. Örneğin ‘Altılı Masa’ iktidara geldi diyelim. ‘Biz bunu beğenmiyoruz’ demesi büyük bir infial yaratır. O niçinle de bunu demezler. Toplumsal konutların eşit dağıtımı noktasında revizyona gidebilirler. ‘İktidar değişti ne olacak benim halim’ demeye gerek olduğunu düşünmüyorum. bu biçimde büyük bir hamleyi hiç bir siyasi parti girmez. Bu projelerden yararlananların öbür bir iktidar gelirse proje tamamlanır mı korkusu duymaması gerekir.”
Okumaya devam et...