TÜRKİYE maden zengini bir ülke. Bilhassa de ender toprak elementleri olarak bilinen ve bugün elektrikli araba ve güneş paneli üzere bir fazlaca alanda kullanım alanı bulan kritik madenlerin de ortalarında bulunduğu 80 çeşit madenimiz var. Artık büyük muhtaçlık haline gelen bu madenlerin çıkarılmasının kural olduğunu belirten Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Bölüm Şurası Lideri ve İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) İdare Heyeti Lideri Rüstem Çetinkaya tüm dünyayı bekleyen bir tehlikeye dikkat çekti.
■ Türkiye’nin dünya madenciliğindeki yeri ne durumda?
Madencilikte çeşitlilikte en güçlü ülkelerden biriyiz. Bilinen 90 maden tipinin 80 tanesi bizde. Zenginiz lakin GSMH ortasında madenciliğin katkısı yüzde 1.3’lerde. Bu sayı Çin’de yüzde 20, Rusya’da yüzde 13. Artık madenlerimizi aramalıyız. Zira madenler ithal girdisi olmayan kaynağın yüzde 100 içeride kaldığı, döviz rezervi açısından kıymetli avantaj.
■ Pekala dünyada madencilik nereye gidiyor.
2050 yılına kadar karbonsuzlaşmaya gidildiğinde bakır, lityum, alüminyunum, grafit, kobalt, nikel üzere minerallerin kullanması bugüne oranla 6 kat artacak. Elektrikli araba, batarya üniteleri kobalt, nikel, silisyum demek. Güneş gücü, rüzgar türbinleri hepsi metal ve az toprak elementleri demek. bu madenlere talep artacak. Çin bunu oldukçatan öngördü. Bugün birfazlaca kritik madenin denetimini eline geçirdi. Birçoğunu şimdiden tedarik etti. Kobalt üzere az toprak elementlerini satın aldı.
■ Bizde arama faaliyetleri ne basamakta, gereğince maden çıkarabiliyor muyuz?
Yatırımcı, müsaade süreçleri ve toplumdaki anti maden anlayışı niçiniyle girmekten çekiniyor. ötürüsıyla aramalar epey düşük düzeyde kalıyor. halbuki bizim petrolümüz değil elimizde madenimiz var. Birileri madenimizin çıkarılmasına müsaade vermiyor. Bu ülkenin kendi kaynaklarıyla kendi kendine yetebilir hale gelmesi lazım.
■ Madencilik kesimi geneldi tarıma ve tabiata verdiği ziyanla anılıyor…
İki dal de kıymetli. Evvel tarım daha sonra maden. Zira maden tüm endüstrinin hammaddesidir. Hatta maden olmadan tarım da olmaz. Potasyum fosfat gübresi de maden eseridir. Zeytinyağı üreticisi cam bulamıyoruz diyor. O kadar sıradan ki hammaddesi kum. Zira kum yok. Kuma karşı gelirseniz döküm sanayii olmaz. Kum alanlarını kapatırsanız otomotiv durur. Zira motor gövdeleri dökülürken kum kullanılıyor. Yapı bölümünün 33 ana bileşeninin 30’unda maden var. İlacın birçoğunun hammaddesi maden.
Çocuk doğar doğmaz pudra kullanıyoruz. Bayanların kullandığı allık da bir maden eseri. Yani bayanlar da hoşluklarını madenden alıyor. O yüzden toplumun evvel, bu madenlere muhtaçlığımız olduğunu hissetmesi lazım. Evvel insanı ve çevreyi evvelayen bir anlayışla bu madenlerin nasıl çıkartılacağını bir masa etrafında toplanarak tartışmalıyız. Madencilik ya da etraf diye ayrım yapmadan ülkeye paha katabiliriz. Üzüm bağları, tarım alanları, göller, akarsular, kent merkezleri ve madenler Avrupa Birliği’nde ülkelerinde birebir bölgeler ortasında yer alıyor.
Ancak ülkemizde maalesef ki madencilik üzerine yapılan tüm algılar birini seçmek üzerine kurgulanıyor. Birini seçmek zorunda değiliz. İkisini birden, aşikâr kriterlere uyarak bir ortada yapabiliriz.
■ Mermerde durum ne?
Mermerin en değerli özelliği markalaşma bedelinin olmasıdır. Başkaları fiyatı borsalarda belirlenir. Dünya doğal taş ticareti 16 milyar dolar doğal. Biz 2 milyar dolar hisse alıyoruz. Mermerde dünyada biroldukça pazarda birinci üçteyiz. Çin pazarında 1’inci, ABD pazarında ise birinci üçteyiz. Tabi ölçü olarak. O yüzden işlenmiş mermerde marka bedelimizi artırmalıyız. İtalyanlar’a nazaran ucuza satıyoruz. Markalaşma ve tasarım odaklı olmalıyız. Biz İMİB olarak bunu teşvik ediyoruz. Mermerde epeyce önemli çeşitliliğimiz var. New York, Dubai, Moskova üzere biroldukça yerde sembolik ve ikonik projelere doğal taş ve mermer verdik.
■ Dünyada bir resesyon konuşuluyor. Önümüzdeki yıl ihraç pazarlarına dönük beklentiniz ne?
2023 öngörülerimiz âlâ değil. Amerika ve Avrupa pazarı resesyonda. Çin’de de inşaat yatırımları durdu. O yüzden alternatif pazarları araştırıyoruz. Suudi Arabistan’dan umudumuz var. Meksika, Vietnam ve Hindistan üzere ülkelere yönelmeye başladık.
192 MİLYAR DOLARLIK ALTIN REZERVİ VAR
■ Altında durum ne?
Altın üretilmesini bizim toplum istiyor. Zira altını talep ediyor. Bu yıl altın talebi 200 tondan 350’ye çıktı. Bu yıl yıllık tüketim ortalamasını aştık. Hindistan’dan daha sonra en çok yastık altına sahip ülkeyiz. Altın üretimimiz ise yıllık 40 ton civarında. Üretim yetmiyor. Artık biz bu altını çıkarmayıp her yıl 10 milyar doları elin yabancısına verip ithal mi edelim.
■ Türkiye’nin altın rezerviyle ilgili çeşitli sayılar dolaşıyor. Ne kadar rezervimiz var?
Şu anda Türkiye’nin bilinen altın rezervi 3500 ton civarında. Bugünün piyasa bedeliyle 192 milyar dolar ediyor. Lakin 6500 tonun üzerinde bir altın potansiyeli olduğu iddia ediliyor. Fakat 5 sene daha sonra daha farklı bir rezerv sayısı verilebilir. Zira bu alanda her gün yeni keşifler yapılıyor.
İHRACAT GAYESİ 6.6 MİLYAR DOLAR
■ Son olarak maden ihracatındaki yıl sonu maksadınızı paylaşır mısınız?
Sektörümüzün 10 aylık ihracatı yüzde 12.07 artışla 5.4 milyar dolar düzeyine ulaştı. Kelam konusu periyotta en epeyce ihracat gerçekleştirilen birinci üç ülke Çin, ABD ve Bulgaristan oldu. Yıl sonunda yüzde 10 artışla 6.5 milyar dolar ihracata ulaşırız.
KÖMÜRE DÖNÜŞ OLUNCA HERKES SUSPUS OLDU
■ Güç krizinin dalınıza tesiri ne oldu?
Enerji krizinin metalik madenlerin üretimine tesiri olumsuz olacak. ‘Kömürü artık önemli olarak ele almamız lazım.’ bir süre evvel ‘Sıfır karbon gayesinde Avrupa Birliği’nin samimiyetinin sorgulanması lazım’ demiştim. Bugün artık Polonya da Almanya da kömüre tekrar döneceklerini deklare ettilar. ‘Kömür kaynaklarımızı tabiata ziyan vermeden kıymetlendirmek zorundayız’ dediğimizde bizi linç etmişlerdi. Almanya ve Polonya kömüre dönünce herkes suspus oldu. Alternatif kaynaklar gelene kadar bu kaynakları tüketmeye devam etmeliyiz. Polonya da bu biçimde yapacak. Nükleer santrali devreye alana kadar kömürü kullanmaya devam edecek. Bugün artık güç çeşitliliğine sahip olmamız gerektiğini herkes anlar hale geldi.
KAYNAK:
Okumaya devam et...
■ Türkiye’nin dünya madenciliğindeki yeri ne durumda?
Madencilikte çeşitlilikte en güçlü ülkelerden biriyiz. Bilinen 90 maden tipinin 80 tanesi bizde. Zenginiz lakin GSMH ortasında madenciliğin katkısı yüzde 1.3’lerde. Bu sayı Çin’de yüzde 20, Rusya’da yüzde 13. Artık madenlerimizi aramalıyız. Zira madenler ithal girdisi olmayan kaynağın yüzde 100 içeride kaldığı, döviz rezervi açısından kıymetli avantaj.
| Nadir toprak elementlerinde Türkiye yeni keşfettiği 694 milyon tonluk rezerv ile Çin’den daha sonra dünyada ikici büyük rezerve sahip durumda…. |
■ Pekala dünyada madencilik nereye gidiyor.
2050 yılına kadar karbonsuzlaşmaya gidildiğinde bakır, lityum, alüminyunum, grafit, kobalt, nikel üzere minerallerin kullanması bugüne oranla 6 kat artacak. Elektrikli araba, batarya üniteleri kobalt, nikel, silisyum demek. Güneş gücü, rüzgar türbinleri hepsi metal ve az toprak elementleri demek. bu madenlere talep artacak. Çin bunu oldukçatan öngördü. Bugün birfazlaca kritik madenin denetimini eline geçirdi. Birçoğunu şimdiden tedarik etti. Kobalt üzere az toprak elementlerini satın aldı.
■ Bizde arama faaliyetleri ne basamakta, gereğince maden çıkarabiliyor muyuz?
Yatırımcı, müsaade süreçleri ve toplumdaki anti maden anlayışı niçiniyle girmekten çekiniyor. ötürüsıyla aramalar epey düşük düzeyde kalıyor. halbuki bizim petrolümüz değil elimizde madenimiz var. Birileri madenimizin çıkarılmasına müsaade vermiyor. Bu ülkenin kendi kaynaklarıyla kendi kendine yetebilir hale gelmesi lazım.
■ Madencilik kesimi geneldi tarıma ve tabiata verdiği ziyanla anılıyor…
İki dal de kıymetli. Evvel tarım daha sonra maden. Zira maden tüm endüstrinin hammaddesidir. Hatta maden olmadan tarım da olmaz. Potasyum fosfat gübresi de maden eseridir. Zeytinyağı üreticisi cam bulamıyoruz diyor. O kadar sıradan ki hammaddesi kum. Zira kum yok. Kuma karşı gelirseniz döküm sanayii olmaz. Kum alanlarını kapatırsanız otomotiv durur. Zira motor gövdeleri dökülürken kum kullanılıyor. Yapı bölümünün 33 ana bileşeninin 30’unda maden var. İlacın birçoğunun hammaddesi maden.
Çocuk doğar doğmaz pudra kullanıyoruz. Bayanların kullandığı allık da bir maden eseri. Yani bayanlar da hoşluklarını madenden alıyor. O yüzden toplumun evvel, bu madenlere muhtaçlığımız olduğunu hissetmesi lazım. Evvel insanı ve çevreyi evvelayen bir anlayışla bu madenlerin nasıl çıkartılacağını bir masa etrafında toplanarak tartışmalıyız. Madencilik ya da etraf diye ayrım yapmadan ülkeye paha katabiliriz. Üzüm bağları, tarım alanları, göller, akarsular, kent merkezleri ve madenler Avrupa Birliği’nde ülkelerinde birebir bölgeler ortasında yer alıyor.
Ancak ülkemizde maalesef ki madencilik üzerine yapılan tüm algılar birini seçmek üzerine kurgulanıyor. Birini seçmek zorunda değiliz. İkisini birden, aşikâr kriterlere uyarak bir ortada yapabiliriz.
■ Mermerde durum ne?
Mermerin en değerli özelliği markalaşma bedelinin olmasıdır. Başkaları fiyatı borsalarda belirlenir. Dünya doğal taş ticareti 16 milyar dolar doğal. Biz 2 milyar dolar hisse alıyoruz. Mermerde dünyada biroldukça pazarda birinci üçteyiz. Çin pazarında 1’inci, ABD pazarında ise birinci üçteyiz. Tabi ölçü olarak. O yüzden işlenmiş mermerde marka bedelimizi artırmalıyız. İtalyanlar’a nazaran ucuza satıyoruz. Markalaşma ve tasarım odaklı olmalıyız. Biz İMİB olarak bunu teşvik ediyoruz. Mermerde epeyce önemli çeşitliliğimiz var. New York, Dubai, Moskova üzere biroldukça yerde sembolik ve ikonik projelere doğal taş ve mermer verdik.
■ Dünyada bir resesyon konuşuluyor. Önümüzdeki yıl ihraç pazarlarına dönük beklentiniz ne?
2023 öngörülerimiz âlâ değil. Amerika ve Avrupa pazarı resesyonda. Çin’de de inşaat yatırımları durdu. O yüzden alternatif pazarları araştırıyoruz. Suudi Arabistan’dan umudumuz var. Meksika, Vietnam ve Hindistan üzere ülkelere yönelmeye başladık.
192 MİLYAR DOLARLIK ALTIN REZERVİ VAR
■ Altında durum ne?
Altın üretilmesini bizim toplum istiyor. Zira altını talep ediyor. Bu yıl altın talebi 200 tondan 350’ye çıktı. Bu yıl yıllık tüketim ortalamasını aştık. Hindistan’dan daha sonra en çok yastık altına sahip ülkeyiz. Altın üretimimiz ise yıllık 40 ton civarında. Üretim yetmiyor. Artık biz bu altını çıkarmayıp her yıl 10 milyar doları elin yabancısına verip ithal mi edelim.
■ Türkiye’nin altın rezerviyle ilgili çeşitli sayılar dolaşıyor. Ne kadar rezervimiz var?
Şu anda Türkiye’nin bilinen altın rezervi 3500 ton civarında. Bugünün piyasa bedeliyle 192 milyar dolar ediyor. Lakin 6500 tonun üzerinde bir altın potansiyeli olduğu iddia ediliyor. Fakat 5 sene daha sonra daha farklı bir rezerv sayısı verilebilir. Zira bu alanda her gün yeni keşifler yapılıyor.
İHRACAT GAYESİ 6.6 MİLYAR DOLAR
■ Son olarak maden ihracatındaki yıl sonu maksadınızı paylaşır mısınız?
Sektörümüzün 10 aylık ihracatı yüzde 12.07 artışla 5.4 milyar dolar düzeyine ulaştı. Kelam konusu periyotta en epeyce ihracat gerçekleştirilen birinci üç ülke Çin, ABD ve Bulgaristan oldu. Yıl sonunda yüzde 10 artışla 6.5 milyar dolar ihracata ulaşırız.
KÖMÜRE DÖNÜŞ OLUNCA HERKES SUSPUS OLDU
■ Güç krizinin dalınıza tesiri ne oldu?
Enerji krizinin metalik madenlerin üretimine tesiri olumsuz olacak. ‘Kömürü artık önemli olarak ele almamız lazım.’ bir süre evvel ‘Sıfır karbon gayesinde Avrupa Birliği’nin samimiyetinin sorgulanması lazım’ demiştim. Bugün artık Polonya da Almanya da kömüre tekrar döneceklerini deklare ettilar. ‘Kömür kaynaklarımızı tabiata ziyan vermeden kıymetlendirmek zorundayız’ dediğimizde bizi linç etmişlerdi. Almanya ve Polonya kömüre dönünce herkes suspus oldu. Alternatif kaynaklar gelene kadar bu kaynakları tüketmeye devam etmeliyiz. Polonya da bu biçimde yapacak. Nükleer santrali devreye alana kadar kömürü kullanmaya devam edecek. Bugün artık güç çeşitliliğine sahip olmamız gerektiğini herkes anlar hale geldi.
KAYNAK:
Okumaya devam et...