Koronavirüs salgınıyla başlayan çip kıtlığı dünya genelinde tesirli olmaya devam ediyor.
Küresel çip tedarikindeki problemler niçiniyle araba, bilgisayar, cep telefonu ve elektrikli konut aletleri üzere biroldukca elektronik aksamlı eserin üretiminde aksamalar yaşanıyor.
İki yıl evvel salgınının global tedarik zincirlerini sarsmasıyla yarı iletkenlerde yaşanan badire, global sanayi için günlük hayatın bir modülü haline gelirken, bu biçimdedan bu yana bir araba için bir yıllık teslimat müddeti olağan bir durum olmayı sürdürüyor.
Rusya-Ukrayna savaşı çip sanayisini de etkiliyor
Biroldukca şirket salgının akabinde tedarik külfetinin hafifçelemesini umarken, bir daha sonraki berbat senaryonun Rusya-Ukrayna savaşıyla gerçekleştiği görülüyor.
Ukrayna, yüklü olarak çip kesiminde gereksinim duyulan neon gazının en kıymetli üreticilerinden biri olarak öne çıkarken, neon gazında yeni tedarikçinin çıkmasının kolay olmadığı belirtiliyor.
Neon gazı, çip üretimindeki silikon katman üzerine yansıtılan lazer ışıklarını beslemekte kullanılıyor.
Çip yatırımlarının rekor düzeye ulaşması bekleniyor
Otomobillerin elektrikli ve daha otonom hale gelmesiyle artan çip talebi ve devam eden çip kıtlığı şirketlerin rekabet için bu alana rekor yatırımlar yapmasına niye oluyor.
Çin’den ABD ve Almanya’ya kadar biroldukça ülkenin çip üretimini üretimde bağımsızlık için teşvik etmesi niçiniyle gelecek senelerda bu alandaki yatırımların rekor düzeye ulaşması bekleniyor.
Çip sanayisi milyarlarca dolarlık yatırımlarla salgının akabinde başlayan çip düşüncesini gidermeye hazırlanıyor.
Endüstri birliği SEMI’ye bakılırsa, çip üreticileri yeni fabrikaların ve ek üretim çizgilerinin inşasına 2021-2023 devrinde 446 milyar dolar yatırım yapmayı hedefliyor.
Bu gayenin, Kovid-19 salgınının tesirli olduğu 2021’de dalın toplam satış fiyatına epey yakın olması dikkati çekiyor. Geçen yıl global yarı iletken satışlarının bundan evvelki yıla göre yüzde 26,2 artarak 555,9 milyar dolara yükseldiği kayıtlarda yer alıyor.
Küresel çip yatırımlarının 2021-2023 devrinde, 112 milyar dolarının ABD, 89 milyar dolarının Tayvan, 65 milyar dolarını Kore, 64 milyar dolarının Çin, 49 milyar dolarının Japonya ve 56 milyar dolarının Avrupa ile Ortadoğu ülkeleri merkezli olması öngörülüyor.
Çip sanayisinin 2022’de ise 190 milyar dolarlık yatırımı hayata geçirmesi bekleniyor.
Artan çip talebi niçiniyle Intel, TSMC ve Samsung Electronics üzere tüm büyük tedarikçiler kapasitelerini genişletirken, çip satışlarının bu yıl yaklaşık yüzde 9 artması bekleniyor.
En hayli etkilenen otomotiv sektörü
Pazar araştırmacılarının bilgileri, dünya çapında araba satışlarının çip eksikliği niçiniyle mart ayında geçen yılın birebir ayına kıyasla dörtte bir oranında düştüğünü gösteriyor.
Dünyanın önde gelen araba üreticileri, çip eksikliği niçiniyle birtakım fabrikalarında üretimleri askıya almak zorunda kalıyor.
ABD Ulusal İktisat Kurulu Yöneticisi Brian Deese, ABD’deki ekonomik çıktının çip eksikliği niçiniyle geçen yıl yüzde 1 daha düşük olduğunun kestirim edildiğini belirtiyor.
Çip yatırımlarının 4’te 1’i ABD merkezli
Yarı iletkenler, günümüz dünyasının belkemiğini oluşturmasının yanı sıra ülkeler içindeki rekabet ögelerinden da biri haline dönüşüyor.
ABD, yarı iletken sanayisindeki tüm global yatırımların 4’te 1’ini yaklaşık 112 milyar dolarla oluşturuyor.
Geçen yıl dünya çapında satış gelirlerinde birinci 10’da yer alan çip üreticilerinin 7’sinin ABD merkezli olması dikkati çekiyor. Lakin ABD’li tedarikçiler yarı iletkenleri büyük ölçüde Uzakdoğu’daki fason üreticilerden temin ediyor ve bir yılı aşkın müddettir teslimata yetişemiyor.
Çip sanayisinde iki numara olan Intel’in ABD ve AB’de şimdiden milyarlarca dolarlık yatırım başlatmış olduğu biliniyor.
ABD merkezli Intel, Eylül 2021’de, Avrupa Birliği’ndeki (AB) yarı iletkenlerin AR-GE ve imalatı için gelecek 10 yıl ortasında 80 milyar avroluk yatırım planı açıklamıştı. Şirket bu plan kapsamında, global araba üretiminde değerli rol oynayan Almanya’da 17 milyar avroluk bir çip fabrikası kuracak.
Çin’in global tedarik zincirindeki ehemmiyetini azaltmak isteyen Washington idaresi, yarı iletken mamüllerin üretimini yıllardır Amerika’ya geri getirmeye çalışıyor.
Son olarak, Taiwan Semiconductor Manufacturing’in (TSMC) Arizona’da temelini attığı 12 milyar dolar kıymetindeki fabrika bu çalışmanın bir meyvesi olarak görülüyor.
Ülkeler riskleri en aza indirmeye çalışıyor
En büyük fabrikalara sahip ve tüm çiplerin yüzde 40’ının geldiği Tayvan ve Güney Kore’nin de komşularıyla uyuşmazlık halinde olması telaşa niye oluyor. Bu niçinle dünya genelinde hükümetler, çip şirketlerini kendi ülkelerinde üreterek riskleri en aza indirmeye çalışıyor.
Çip sanayisi, Çin ve ABD’nin yanı sıra AB’nin de stratejik bölümleri içinde yer alıyor.
SEMI’ye bakılırsa Avrupa’da yaklaşık 56 milyar dolarlık ek üretim kapasitesi yaratılıyor fakat bu global yatırımların yalnızca yüzde 13’üne tekabül ediyor ve AB’nin hedeflediği düzeyin altında.
AB Kurul Lideri Ursula von der Leyen, AB’nin dünya üretimindeki hissesini 10 yılın sonunda yüzde 20’ye çıkarmayı hedefliyor. Bunun gerçekleşmesi için AB’de önce planlanandan epeyce daha fazla yatırımın yapılması gerekiyor.
Avrupa’nın en büyük 2 çip şirketinin bu yıl geçen yıla göre epey daha fazla yatırım yapmak istediği dikkati çekerken, Fransız-İtalyan STMicroelectronics yatırımlarını neredeyse 2’ye katlayacağını, Münih merkezli Dax kümesi Infineon ise yüzde 40 daha fazla yatırım yapmayı hedeflediğini belirtiyor.
Yönetim danışmanlığı şirketi McKinsey, çip sanayisinin 2030 yılına kadar yılda ortalama yüzde 8’e kadar büyüyeceğini varsayım ediyor.
ABD, çip sanayisi için 52 milyar dolarlık takviye sağlamayı hedeflerken, AB’nin 43 milyar avroluk sübvansiyon sağladığı görülüyor.
AB’nin yanı sıra üye ülkelerin de ferdi olarak çip sanayisine yönelik kaynak ayırdığı dikkati çekiyor. Bu ülkeler içinde İspanya, İtalya ve Almanya yer alırken, Avrupalı yöneticiler bu alanda Asya’yı yakalamak için daha fazla yatırım davetinde bulunuyor.
Yarı iletkenler için yüksek oranda AR-GE ve sermaye harcanması gerekiyor
Tasarımı ve üretimi çok karmaşık olan yarı iletkenler için yüksek oranda AR-GE ve sermaye harcanması gerekiyor.
Yarı İletken Sanayisi Derneği (SIA) ile Boston Consulting Group’un Nisan 2021’de yayınlanan raporu, gelecek 2030’a kadar yarı iletkenlere yönelik artan talebin karşılanabilmesi için global olarak AR-GE ve sermaye harcamalarına yaklaşık 3 trilyon dolarlık yatırım yapılması gerekeceğini ortaya koyuyor.
Rapora göre, elektronik tasarım otomasyonu, çip tasarımı ve gelişmiş üretim ekipmanları üzere AR-GE ağır faaliyetlerde ABD başı çekerken, Doğu Asya, hükümet teşvikleriyle desteklenen büyük sermaye yatırımlarının yanı sıra sağlam altyapıya ve vasıflı iş gücüne erişim gerektiren yonga imalatında ön plana çıkıyor.
En epey ticareti yapılan 4’üncü ürün
Çipler, ham petrol, rafine petrol ve otomobillerin akabinde dünyada en epey ticareti yapılan 4’üncü eser olurken, global tüketimin yüzde 25’ini gerçekleştiren ABD ve Çin bu alandaki en büyük pazarlar olarak dikkati çekiyor.
Çip üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 75’i yüksek sismik aktivite ve jeopolitik tansiyonlara kıymetli ölçüde maruz kalan bir bölge olan Çin ve Doğu Asya’da ağırlaşıyor. Ayrıyeten, dünyanın en gelişmiş yarı iletken üretim kapasitesinin birden fazla Güney Kore ve Tayvan’da bulunuyor.
Bu bölgelerde doğal afet, altyapı zahmetleri yahut global çatışmalar yaşanması halinde çip tedarikinde önemli kesintiler yaşanabileceği belirtiliyor.
KAYNAK: AA
Okumaya devam et...
Küresel çip tedarikindeki problemler niçiniyle araba, bilgisayar, cep telefonu ve elektrikli konut aletleri üzere biroldukca elektronik aksamlı eserin üretiminde aksamalar yaşanıyor.
İki yıl evvel salgınının global tedarik zincirlerini sarsmasıyla yarı iletkenlerde yaşanan badire, global sanayi için günlük hayatın bir modülü haline gelirken, bu biçimdedan bu yana bir araba için bir yıllık teslimat müddeti olağan bir durum olmayı sürdürüyor.
Rusya-Ukrayna savaşı çip sanayisini de etkiliyor
Biroldukca şirket salgının akabinde tedarik külfetinin hafifçelemesini umarken, bir daha sonraki berbat senaryonun Rusya-Ukrayna savaşıyla gerçekleştiği görülüyor.
Ukrayna, yüklü olarak çip kesiminde gereksinim duyulan neon gazının en kıymetli üreticilerinden biri olarak öne çıkarken, neon gazında yeni tedarikçinin çıkmasının kolay olmadığı belirtiliyor.
Neon gazı, çip üretimindeki silikon katman üzerine yansıtılan lazer ışıklarını beslemekte kullanılıyor.
Çip yatırımlarının rekor düzeye ulaşması bekleniyor
Otomobillerin elektrikli ve daha otonom hale gelmesiyle artan çip talebi ve devam eden çip kıtlığı şirketlerin rekabet için bu alana rekor yatırımlar yapmasına niye oluyor.
Çin’den ABD ve Almanya’ya kadar biroldukça ülkenin çip üretimini üretimde bağımsızlık için teşvik etmesi niçiniyle gelecek senelerda bu alandaki yatırımların rekor düzeye ulaşması bekleniyor.
Çip sanayisi milyarlarca dolarlık yatırımlarla salgının akabinde başlayan çip düşüncesini gidermeye hazırlanıyor.
Endüstri birliği SEMI’ye bakılırsa, çip üreticileri yeni fabrikaların ve ek üretim çizgilerinin inşasına 2021-2023 devrinde 446 milyar dolar yatırım yapmayı hedefliyor.
Bu gayenin, Kovid-19 salgınının tesirli olduğu 2021’de dalın toplam satış fiyatına epey yakın olması dikkati çekiyor. Geçen yıl global yarı iletken satışlarının bundan evvelki yıla göre yüzde 26,2 artarak 555,9 milyar dolara yükseldiği kayıtlarda yer alıyor.
Küresel çip yatırımlarının 2021-2023 devrinde, 112 milyar dolarının ABD, 89 milyar dolarının Tayvan, 65 milyar dolarını Kore, 64 milyar dolarının Çin, 49 milyar dolarının Japonya ve 56 milyar dolarının Avrupa ile Ortadoğu ülkeleri merkezli olması öngörülüyor.
Çip sanayisinin 2022’de ise 190 milyar dolarlık yatırımı hayata geçirmesi bekleniyor.
Artan çip talebi niçiniyle Intel, TSMC ve Samsung Electronics üzere tüm büyük tedarikçiler kapasitelerini genişletirken, çip satışlarının bu yıl yaklaşık yüzde 9 artması bekleniyor.
En hayli etkilenen otomotiv sektörü
Pazar araştırmacılarının bilgileri, dünya çapında araba satışlarının çip eksikliği niçiniyle mart ayında geçen yılın birebir ayına kıyasla dörtte bir oranında düştüğünü gösteriyor.
Dünyanın önde gelen araba üreticileri, çip eksikliği niçiniyle birtakım fabrikalarında üretimleri askıya almak zorunda kalıyor.
ABD Ulusal İktisat Kurulu Yöneticisi Brian Deese, ABD’deki ekonomik çıktının çip eksikliği niçiniyle geçen yıl yüzde 1 daha düşük olduğunun kestirim edildiğini belirtiyor.
Çip yatırımlarının 4’te 1’i ABD merkezli
Yarı iletkenler, günümüz dünyasının belkemiğini oluşturmasının yanı sıra ülkeler içindeki rekabet ögelerinden da biri haline dönüşüyor.
ABD, yarı iletken sanayisindeki tüm global yatırımların 4’te 1’ini yaklaşık 112 milyar dolarla oluşturuyor.
Geçen yıl dünya çapında satış gelirlerinde birinci 10’da yer alan çip üreticilerinin 7’sinin ABD merkezli olması dikkati çekiyor. Lakin ABD’li tedarikçiler yarı iletkenleri büyük ölçüde Uzakdoğu’daki fason üreticilerden temin ediyor ve bir yılı aşkın müddettir teslimata yetişemiyor.
Çip sanayisinde iki numara olan Intel’in ABD ve AB’de şimdiden milyarlarca dolarlık yatırım başlatmış olduğu biliniyor.
ABD merkezli Intel, Eylül 2021’de, Avrupa Birliği’ndeki (AB) yarı iletkenlerin AR-GE ve imalatı için gelecek 10 yıl ortasında 80 milyar avroluk yatırım planı açıklamıştı. Şirket bu plan kapsamında, global araba üretiminde değerli rol oynayan Almanya’da 17 milyar avroluk bir çip fabrikası kuracak.
Çin’in global tedarik zincirindeki ehemmiyetini azaltmak isteyen Washington idaresi, yarı iletken mamüllerin üretimini yıllardır Amerika’ya geri getirmeye çalışıyor.
Son olarak, Taiwan Semiconductor Manufacturing’in (TSMC) Arizona’da temelini attığı 12 milyar dolar kıymetindeki fabrika bu çalışmanın bir meyvesi olarak görülüyor.
Ülkeler riskleri en aza indirmeye çalışıyor
En büyük fabrikalara sahip ve tüm çiplerin yüzde 40’ının geldiği Tayvan ve Güney Kore’nin de komşularıyla uyuşmazlık halinde olması telaşa niye oluyor. Bu niçinle dünya genelinde hükümetler, çip şirketlerini kendi ülkelerinde üreterek riskleri en aza indirmeye çalışıyor.
Çip sanayisi, Çin ve ABD’nin yanı sıra AB’nin de stratejik bölümleri içinde yer alıyor.
SEMI’ye bakılırsa Avrupa’da yaklaşık 56 milyar dolarlık ek üretim kapasitesi yaratılıyor fakat bu global yatırımların yalnızca yüzde 13’üne tekabül ediyor ve AB’nin hedeflediği düzeyin altında.
AB Kurul Lideri Ursula von der Leyen, AB’nin dünya üretimindeki hissesini 10 yılın sonunda yüzde 20’ye çıkarmayı hedefliyor. Bunun gerçekleşmesi için AB’de önce planlanandan epeyce daha fazla yatırımın yapılması gerekiyor.
Avrupa’nın en büyük 2 çip şirketinin bu yıl geçen yıla göre epey daha fazla yatırım yapmak istediği dikkati çekerken, Fransız-İtalyan STMicroelectronics yatırımlarını neredeyse 2’ye katlayacağını, Münih merkezli Dax kümesi Infineon ise yüzde 40 daha fazla yatırım yapmayı hedeflediğini belirtiyor.
Yönetim danışmanlığı şirketi McKinsey, çip sanayisinin 2030 yılına kadar yılda ortalama yüzde 8’e kadar büyüyeceğini varsayım ediyor.
ABD, çip sanayisi için 52 milyar dolarlık takviye sağlamayı hedeflerken, AB’nin 43 milyar avroluk sübvansiyon sağladığı görülüyor.
AB’nin yanı sıra üye ülkelerin de ferdi olarak çip sanayisine yönelik kaynak ayırdığı dikkati çekiyor. Bu ülkeler içinde İspanya, İtalya ve Almanya yer alırken, Avrupalı yöneticiler bu alanda Asya’yı yakalamak için daha fazla yatırım davetinde bulunuyor.
Yarı iletkenler için yüksek oranda AR-GE ve sermaye harcanması gerekiyor
Tasarımı ve üretimi çok karmaşık olan yarı iletkenler için yüksek oranda AR-GE ve sermaye harcanması gerekiyor.
Yarı İletken Sanayisi Derneği (SIA) ile Boston Consulting Group’un Nisan 2021’de yayınlanan raporu, gelecek 2030’a kadar yarı iletkenlere yönelik artan talebin karşılanabilmesi için global olarak AR-GE ve sermaye harcamalarına yaklaşık 3 trilyon dolarlık yatırım yapılması gerekeceğini ortaya koyuyor.
Rapora göre, elektronik tasarım otomasyonu, çip tasarımı ve gelişmiş üretim ekipmanları üzere AR-GE ağır faaliyetlerde ABD başı çekerken, Doğu Asya, hükümet teşvikleriyle desteklenen büyük sermaye yatırımlarının yanı sıra sağlam altyapıya ve vasıflı iş gücüne erişim gerektiren yonga imalatında ön plana çıkıyor.
En epey ticareti yapılan 4’üncü ürün
Çipler, ham petrol, rafine petrol ve otomobillerin akabinde dünyada en epey ticareti yapılan 4’üncü eser olurken, global tüketimin yüzde 25’ini gerçekleştiren ABD ve Çin bu alandaki en büyük pazarlar olarak dikkati çekiyor.
Çip üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 75’i yüksek sismik aktivite ve jeopolitik tansiyonlara kıymetli ölçüde maruz kalan bir bölge olan Çin ve Doğu Asya’da ağırlaşıyor. Ayrıyeten, dünyanın en gelişmiş yarı iletken üretim kapasitesinin birden fazla Güney Kore ve Tayvan’da bulunuyor.
Bu bölgelerde doğal afet, altyapı zahmetleri yahut global çatışmalar yaşanması halinde çip tedarikinde önemli kesintiler yaşanabileceği belirtiliyor.
KAYNAK: AA
Okumaya devam et...