Birgün muharriri Aziz Çelik, iktidarın EYT sıkıntısını bir seçim yatırımı olarak ele almasının doğuracağı sonuçları kıymetlendirdi, kapalı kapılar gerisinde ve hususun taraflarıyla toplantıdan atılacak adımların kapsayıcı ve adil olmayacağına dikkat çekti.
Aziz Çelik’in, birkaç gün farkla emekliliği senelerca gecikenler, beklerken maaş kaybına uğrayanlarla ilgili meseleleri ele aldığı “EYT: Kapıda bekleyen tehlikeler!” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyleki:
“Sosyal siyaset kökenli bir bakan bulunmasına karşın Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, bakanlık misyonuna atandığı Nisan 2021’den bu yana yılda üç sefer toplaması gereken Üçlü Müracaat Kurulu’nu (ÜDK) toplamadı. Bu şura sendika, patron ve bakanlık temsilcilerinden oluşuyor ve çalışma hayatına ait meseleleri ele alıyor. Bu heyet en son Mart 2020’de toplandı. halbuki yılda üç kere toplanması gerekiyor. EYT konusu bu şurada ele alınmalıdır.
Hükümet 2010 Anayasa Referandumu ile anayasal bir statü kazandırdığı Ekonomik ve Toplumsal Kurulu de (ESK) 13 yıldır toplamıyor. Madem toplamayacaktınız niye Anayasa’ya koydunuz? EYT üzere ekonomik ve toplumsal boyutları olan kapsamlı bir husus niye EYT derneklerinin ve temsilcilerinin de katıldığı bir ESK toplantısında ele alınmadı? Hükümet öbür toplumsal konularda olduğu üzere EYT konusunda da iştirake ve toplumsal diyaloga dayalı yasal ve anayasal sistemleri devre dışı bırakıyor. EYT konusu çalışanların ezici çoğunluğunu ilgilendiren bir problem, bu niçinle şeffaf ve iştirake dayalı bir tahlil üretilmesi büyük değer taşıyor. Hükümet EYT konusundaki tekliflerini vakit geçirmeden sendikalara ve EYT derneklerine sunmalı ve onlarla mutabakat halinde bir tahlil oluşturmalıdır. Aksi biçimde bu tahlil de dikiş tutmayacak, toplumsal güvenlik sisteminde hala var olan çarpıklıkları daha da büyütecektir.
8 EYLÜL 1999 daha sonraSI SİGORTALILARI BEKLEYEN TEHLİKE
Daha evvel de tekraren yazdım. 08.09.1999 öncesi işe başlayanlar bu tarihte çıkarılan 4447 sayılı Yasa ile büyük haksızlığa uğradılar ve emeklilikleri 15-17 yıl kadar gecikti. EYT sorunu bu hukuksuzluktan ortaya çıktı. Bu sorunun tahlili kaidedir. EYT adaletsizliği sona ermelidir. Fakat emeklilikte gecikme ve yaş sorunu yalnızca 08.09.1999 öncesi sigortalılarla hudutlu değil. Daha açık anlatayım: 08.09.1999 tarihinden bir gün, bir hafta, bir ay yahut bir yıl daha sonra sigortalı olanlar açısından emekliliğe hak kazanmada erkeklerde 17 bayanlarda ise 20 yıla varan gecikmeler olacak. halbuki toplumsal güvenlik sistemi bir bütündür. Yapılan düzenlemeler adil, hukuksal ve istikrarlı olmalıdır. Bu niçinle EYT sorunu çözülürken 08.09.1999 daha sonrası için getirilen sert geçiş kararları yumuşatılmalı ve bu tarihten daha sonra işe girenler açısından yeni bir düzenleme yapılmalıdır.
Kuşkusuz emeklilik sisteminde vakit ortasında değişiklikler olabilir. Emeklilik yaşı vakit ortasında yükselebilir. Lakin bunun adil bir geçiş sistemi ortasında olması gerekir. Bir gün daha sonra işe girenlere 17-20 yıl içinde farklı bir uygulama adil, makul ve hukuksal olamaz. EYT probleminin tahliliyle birlikte 08.09.1999 daha sonrası işe girenleri da kapsayacak daha yumuşak bir geçiş sistemi sendikalarla müzakere edilerek benimsenmelidir. yine ediyorum: 08.09.1999’da işe girenin 2024 yılında emekli olabileceği ancak 09.09.1999’da işe girenin 2041 yılında emekli olabileceği bir emeklilik sistemi olamaz. Bu çarpıklık giderilmelidir.
EYT’LİLERİ BEKLEYEN EMEKLİ AYLIĞI KAYBI
Bilindiği üzere AKP hükümeti tarafınca hazırlanan ve 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile emeklilik zorlaştırıldı ve emekli aylıklarını düşürecek düzenlemeler yapıldı. Aylık bağlama oranı düşürüldü. Aylıkların alt hududu kaldırıldı ve aylıkların ulusal gelir artışından alacağı hisse yüzde 100’den yüzde 30’a düşürüldü. bu biçimdece emekli aylıkları süratle taban fiyatın altına düştü. En düşük emekli aylığı hala Hazine katkısı ile 3 bin 500 TL olarak ödeniyor. Fiili en düşük emekli aylığının ne olduğu ve minimum fiyatın altında emekli aylığı alanların sayısı SGK tarafınca açıklanmıyor (Bu husustaki bilgi edinme müracaatlarım reddedildiği için yargıya başvurdum).
Emekli olanların aylıkları üç başka kısım halinde hesaplanıyor. 2000 öncesi çalışmalar, 2000-2008 ortası çalışmalar ve 2008 daha sonrası çalışmalar. Bu hesaplama yüzünden çalışmasının çoğunluğu 2000’li senelerda olanlar büyük mağduriyet yaşıyor. Emsallerine bakılırsa daha düşük emekli aylığı alıyorlar. EYT’lileri bekleyen en değerli tehlike düşük emekli aylığı bağlanmasıdır. Hala çalışan EYT’liler emekli olduklarında şu anki fiyatlarından epeyce daha düşük emekli aylıkları alacaklar. Emekli aylıkları ortalama 4 bin ile 4 bin 500 TL aralığında olacak. Kuşkusuz daha düşük emekli aylığı alanlar da olacak. Bu niçinle EYT sorunu çözülürken emekli aylığı bağlama sistemine ait adaletsizlik de giderilmelidir. 08.09.1999 öncesi sigortalı olanların (EYT) emekliliği hak edişi evvelki sisteme bakılırsa yapılacaksa emekli aylık hesapları da tıpkı biçimde evvelki sisteme göre yapılmalıdır.” (YAZININ TAMAMI)
Okumaya devam et...
Aziz Çelik’in, birkaç gün farkla emekliliği senelerca gecikenler, beklerken maaş kaybına uğrayanlarla ilgili meseleleri ele aldığı “EYT: Kapıda bekleyen tehlikeler!” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyleki:
“Sosyal siyaset kökenli bir bakan bulunmasına karşın Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, bakanlık misyonuna atandığı Nisan 2021’den bu yana yılda üç sefer toplaması gereken Üçlü Müracaat Kurulu’nu (ÜDK) toplamadı. Bu şura sendika, patron ve bakanlık temsilcilerinden oluşuyor ve çalışma hayatına ait meseleleri ele alıyor. Bu heyet en son Mart 2020’de toplandı. halbuki yılda üç kere toplanması gerekiyor. EYT konusu bu şurada ele alınmalıdır.
Hükümet 2010 Anayasa Referandumu ile anayasal bir statü kazandırdığı Ekonomik ve Toplumsal Kurulu de (ESK) 13 yıldır toplamıyor. Madem toplamayacaktınız niye Anayasa’ya koydunuz? EYT üzere ekonomik ve toplumsal boyutları olan kapsamlı bir husus niye EYT derneklerinin ve temsilcilerinin de katıldığı bir ESK toplantısında ele alınmadı? Hükümet öbür toplumsal konularda olduğu üzere EYT konusunda da iştirake ve toplumsal diyaloga dayalı yasal ve anayasal sistemleri devre dışı bırakıyor. EYT konusu çalışanların ezici çoğunluğunu ilgilendiren bir problem, bu niçinle şeffaf ve iştirake dayalı bir tahlil üretilmesi büyük değer taşıyor. Hükümet EYT konusundaki tekliflerini vakit geçirmeden sendikalara ve EYT derneklerine sunmalı ve onlarla mutabakat halinde bir tahlil oluşturmalıdır. Aksi biçimde bu tahlil de dikiş tutmayacak, toplumsal güvenlik sisteminde hala var olan çarpıklıkları daha da büyütecektir.
8 EYLÜL 1999 daha sonraSI SİGORTALILARI BEKLEYEN TEHLİKE
Daha evvel de tekraren yazdım. 08.09.1999 öncesi işe başlayanlar bu tarihte çıkarılan 4447 sayılı Yasa ile büyük haksızlığa uğradılar ve emeklilikleri 15-17 yıl kadar gecikti. EYT sorunu bu hukuksuzluktan ortaya çıktı. Bu sorunun tahlili kaidedir. EYT adaletsizliği sona ermelidir. Fakat emeklilikte gecikme ve yaş sorunu yalnızca 08.09.1999 öncesi sigortalılarla hudutlu değil. Daha açık anlatayım: 08.09.1999 tarihinden bir gün, bir hafta, bir ay yahut bir yıl daha sonra sigortalı olanlar açısından emekliliğe hak kazanmada erkeklerde 17 bayanlarda ise 20 yıla varan gecikmeler olacak. halbuki toplumsal güvenlik sistemi bir bütündür. Yapılan düzenlemeler adil, hukuksal ve istikrarlı olmalıdır. Bu niçinle EYT sorunu çözülürken 08.09.1999 daha sonrası için getirilen sert geçiş kararları yumuşatılmalı ve bu tarihten daha sonra işe girenler açısından yeni bir düzenleme yapılmalıdır.
Kuşkusuz emeklilik sisteminde vakit ortasında değişiklikler olabilir. Emeklilik yaşı vakit ortasında yükselebilir. Lakin bunun adil bir geçiş sistemi ortasında olması gerekir. Bir gün daha sonra işe girenlere 17-20 yıl içinde farklı bir uygulama adil, makul ve hukuksal olamaz. EYT probleminin tahliliyle birlikte 08.09.1999 daha sonrası işe girenleri da kapsayacak daha yumuşak bir geçiş sistemi sendikalarla müzakere edilerek benimsenmelidir. yine ediyorum: 08.09.1999’da işe girenin 2024 yılında emekli olabileceği ancak 09.09.1999’da işe girenin 2041 yılında emekli olabileceği bir emeklilik sistemi olamaz. Bu çarpıklık giderilmelidir.
EYT’LİLERİ BEKLEYEN EMEKLİ AYLIĞI KAYBI
Bilindiği üzere AKP hükümeti tarafınca hazırlanan ve 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile emeklilik zorlaştırıldı ve emekli aylıklarını düşürecek düzenlemeler yapıldı. Aylık bağlama oranı düşürüldü. Aylıkların alt hududu kaldırıldı ve aylıkların ulusal gelir artışından alacağı hisse yüzde 100’den yüzde 30’a düşürüldü. bu biçimdece emekli aylıkları süratle taban fiyatın altına düştü. En düşük emekli aylığı hala Hazine katkısı ile 3 bin 500 TL olarak ödeniyor. Fiili en düşük emekli aylığının ne olduğu ve minimum fiyatın altında emekli aylığı alanların sayısı SGK tarafınca açıklanmıyor (Bu husustaki bilgi edinme müracaatlarım reddedildiği için yargıya başvurdum).
Emekli olanların aylıkları üç başka kısım halinde hesaplanıyor. 2000 öncesi çalışmalar, 2000-2008 ortası çalışmalar ve 2008 daha sonrası çalışmalar. Bu hesaplama yüzünden çalışmasının çoğunluğu 2000’li senelerda olanlar büyük mağduriyet yaşıyor. Emsallerine bakılırsa daha düşük emekli aylığı alıyorlar. EYT’lileri bekleyen en değerli tehlike düşük emekli aylığı bağlanmasıdır. Hala çalışan EYT’liler emekli olduklarında şu anki fiyatlarından epeyce daha düşük emekli aylıkları alacaklar. Emekli aylıkları ortalama 4 bin ile 4 bin 500 TL aralığında olacak. Kuşkusuz daha düşük emekli aylığı alanlar da olacak. Bu niçinle EYT sorunu çözülürken emekli aylığı bağlama sistemine ait adaletsizlik de giderilmelidir. 08.09.1999 öncesi sigortalı olanların (EYT) emekliliği hak edişi evvelki sisteme bakılırsa yapılacaksa emekli aylık hesapları da tıpkı biçimde evvelki sisteme göre yapılmalıdır.” (YAZININ TAMAMI)
Okumaya devam et...