Habertürk Muharriri Ahmet Kıvanç, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile emekli olacakların maşlarının, kendileriyle birebir şartlara sahip olan lakin geçen yıl emeklilik dilekçesi vermiş olanlara bakılırsa daha düşük olacağını yazdı.
Ahmet Kıvanç’ın yazısının bir kısmı şöyleki:
Emekli aylığı, çalışma ömrü boyunca Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime temel (brüt) yarar fiyatı, aylık bağlama oranı ve prim gün sayısına göre belirleniyor. SGK’ya bildirilen brüt yararı ve prim gün sayısı yüksek olanlar daha fazla emekli aylığı alıyor.
Ancak, prim günü ve prime temel karı birebir olan kişinin emeklilik dilekçesi verdiği tarih de bağlanacak aylığın fiyatı konusunda belirleyici olabiliyor. Enflasyonun ve ulusal gelir artış suratının düşük olduğu senelerda fark düşük olurken, enflasyonun ve ulusal gelir artış suratının yüksek olduğu senelerda fark fazlaca açılabiliyor.
Bu farkın niye ortaya çıktığını genel çizgileriyle anlatalım. Emekli aylığı bağlanırken, evvela, SGK’ya çalışma hayatı boyunca bildirilmiş olan prime temel hasılatların bugünkü pahaları hesaplanıyor. 2000 öncesindeki hasılatlar gösterge sistemiyle (göstergenin memur maaş katsayısı ile çarpımı kararı); 2000 – 2008 içindeki hasılatlar tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artışı ve ulusal gelirdeki artışın yüzde 100’ü; 2008 daha sonrasındaki hasılatlar ise TÜFE artışı ve ulusal gelirdeki artışın yüzde 30’u dikkate alınarak güncelleniyor. Son yılın güncelleme süreci ise dillekçe verilen tarihe göre değişiyor.
Örneğin, emeklilik dilekçesini 2022 yılında temmuz – aralık devrinde, yani 31 Aralık tarihindilk evvel vermiş olanların aylıkları hesaplanırken Ocak 2022’deki fiyat, geçen yılın ocak ve temmuz aylarında yapılan emekli maaş artırımları oranında artırılacak.
Dilekçeyi 1 Ocak 2023’ten daha sonra verenlerin emekli aylığı hesabında ise 2022’deki yıllık enflasyonun yüzde 100’ü ile şubat ayında açıklanacak 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışının yüzde 30’u dikkate alınacak.
Ocak ayında yapılacak yüzde 30 maaş artırımından her ikisi de yararlanacak.
2022 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 25.47, temmuz ayında ise yüzde 42.55 oranında artırım yapıldı. Toplam artırım yüzde 78.86 oldu. Buna göre, dilekçeyi 31 Aralık’tan evvel verenlerin emekli aylığı hesaplanırken yüzde 78.86’lık artış dikkate alınacak.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılı TÜFE artışını yüzde 64.27 olarak deklare etti. Orta Vadeli Plan’da ise 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi yüzde 5 olarak iddia edildi. 2022 yılı güncelleme katsayısında GSYH’deki yüzde 5’lik büyümenin yüzde 30’unu oluşturan 1.5 puanlık kısım dikkate alınacak. Bu durumda, dilekçeyi 1 Ocak’tan daha sonra verenlerin güncelleme süreci (1.6673 güncelleme katsayısı uygulanarak) yüzde 66.73 oranında artırılarak gerçekleştirilecek. Birebir prim günü ve yarara sahip iki şahıstan dilekçeyi 1 Ocak 2023 tarihinde veren ile 31 Aralık 2022 tarihinde verenin emekli aylığı içinde yüzde 10’a yakın fark olacak.
2022 OCAK’TA FARK DAHA YÜKSEK OLDU
2021 yılında enflasyon yüzde 10- 15 içinde seyrederken kasım ayında yüzde 19.82’ye, aralık ayında da yüzde 36.08’e tırmandı. Dilekçeyi 31 Aralık 2021 tarihindilk evvel verenlere 2021 yılı ocak ayındaki yüzde 8.37 ve temmuz ayındaki yüzde 8.45 maaş artırımına göre yüzde 17.52’lik güncelleme oranı uygulandı.
2021 yılında GSYH yüzde 11.6 oranında arttı. Bunun yüzde 30’u ve yüzde 36.08’lik TÜFE artışı dikkate alınarak 2021 yılı güncelleme katsayısı 1.408’e çıktı. bu biçimdece, dilekçeyi 1 Ocak 2022 tarihinde verenlerin yararı yüzde 17.52 yerine yüzde 40.8 oranında artırılarak güncellendi. Bu da 2021 yerine 2022 yılında dilekçe verenlerin emekli aylıklarında yüzde 17 ötüründa artış sağladı.
YAZININ TAMAMI
Okumaya devam et...
Ahmet Kıvanç’ın yazısının bir kısmı şöyleki:
Emekli aylığı, çalışma ömrü boyunca Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime temel (brüt) yarar fiyatı, aylık bağlama oranı ve prim gün sayısına göre belirleniyor. SGK’ya bildirilen brüt yararı ve prim gün sayısı yüksek olanlar daha fazla emekli aylığı alıyor.
Ancak, prim günü ve prime temel karı birebir olan kişinin emeklilik dilekçesi verdiği tarih de bağlanacak aylığın fiyatı konusunda belirleyici olabiliyor. Enflasyonun ve ulusal gelir artış suratının düşük olduğu senelerda fark düşük olurken, enflasyonun ve ulusal gelir artış suratının yüksek olduğu senelerda fark fazlaca açılabiliyor.
Bu farkın niye ortaya çıktığını genel çizgileriyle anlatalım. Emekli aylığı bağlanırken, evvela, SGK’ya çalışma hayatı boyunca bildirilmiş olan prime temel hasılatların bugünkü pahaları hesaplanıyor. 2000 öncesindeki hasılatlar gösterge sistemiyle (göstergenin memur maaş katsayısı ile çarpımı kararı); 2000 – 2008 içindeki hasılatlar tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artışı ve ulusal gelirdeki artışın yüzde 100’ü; 2008 daha sonrasındaki hasılatlar ise TÜFE artışı ve ulusal gelirdeki artışın yüzde 30’u dikkate alınarak güncelleniyor. Son yılın güncelleme süreci ise dillekçe verilen tarihe göre değişiyor.
Örneğin, emeklilik dilekçesini 2022 yılında temmuz – aralık devrinde, yani 31 Aralık tarihindilk evvel vermiş olanların aylıkları hesaplanırken Ocak 2022’deki fiyat, geçen yılın ocak ve temmuz aylarında yapılan emekli maaş artırımları oranında artırılacak.
Dilekçeyi 1 Ocak 2023’ten daha sonra verenlerin emekli aylığı hesabında ise 2022’deki yıllık enflasyonun yüzde 100’ü ile şubat ayında açıklanacak 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışının yüzde 30’u dikkate alınacak.
Ocak ayında yapılacak yüzde 30 maaş artırımından her ikisi de yararlanacak.
2022 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 25.47, temmuz ayında ise yüzde 42.55 oranında artırım yapıldı. Toplam artırım yüzde 78.86 oldu. Buna göre, dilekçeyi 31 Aralık’tan evvel verenlerin emekli aylığı hesaplanırken yüzde 78.86’lık artış dikkate alınacak.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılı TÜFE artışını yüzde 64.27 olarak deklare etti. Orta Vadeli Plan’da ise 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi yüzde 5 olarak iddia edildi. 2022 yılı güncelleme katsayısında GSYH’deki yüzde 5’lik büyümenin yüzde 30’unu oluşturan 1.5 puanlık kısım dikkate alınacak. Bu durumda, dilekçeyi 1 Ocak’tan daha sonra verenlerin güncelleme süreci (1.6673 güncelleme katsayısı uygulanarak) yüzde 66.73 oranında artırılarak gerçekleştirilecek. Birebir prim günü ve yarara sahip iki şahıstan dilekçeyi 1 Ocak 2023 tarihinde veren ile 31 Aralık 2022 tarihinde verenin emekli aylığı içinde yüzde 10’a yakın fark olacak.
2022 OCAK’TA FARK DAHA YÜKSEK OLDU
2021 yılında enflasyon yüzde 10- 15 içinde seyrederken kasım ayında yüzde 19.82’ye, aralık ayında da yüzde 36.08’e tırmandı. Dilekçeyi 31 Aralık 2021 tarihindilk evvel verenlere 2021 yılı ocak ayındaki yüzde 8.37 ve temmuz ayındaki yüzde 8.45 maaş artırımına göre yüzde 17.52’lik güncelleme oranı uygulandı.
2021 yılında GSYH yüzde 11.6 oranında arttı. Bunun yüzde 30’u ve yüzde 36.08’lik TÜFE artışı dikkate alınarak 2021 yılı güncelleme katsayısı 1.408’e çıktı. bu biçimdece, dilekçeyi 1 Ocak 2022 tarihinde verenlerin yararı yüzde 17.52 yerine yüzde 40.8 oranında artırılarak güncellendi. Bu da 2021 yerine 2022 yılında dilekçe verenlerin emekli aylıklarında yüzde 17 ötüründa artış sağladı.
YAZININ TAMAMI
Okumaya devam et...