Gübre fiyatlarındaki rekor yükseliş üretim maliyetlerini artırıyor

semaver

Global Mod
Global Mod
Savaştan evvel bile fiyatlar rekor düzeylerde bulunurken, yeni fiyat şokunun baharda ve ötürüsıyla talebin en yüksek olduğu vakitte gelmesi dikkati çekiyor.

Rusya ile Ukrayna içindeki savaşın körüklediği arz ezası, yüksek doğal gaz meblağları üzere evvelinde var olan bir dizi faktörle birlikte gübre fiyatlarını rekor düzeylere çıkardı.

Kovid-19 daha sonrası gübre piyasasının bir daha istikrar kazanacağı kestirim edilirken, savaşla fiyat artmaya devam etti.

İngiliz emtia danışmanlığı şirketi CRU’ya göre, amonyak, azot, nitrat, fosfat, potasyum ve sülfat üzere gübre pazarını oluşturan ham husus fiyatları yıl başından bu yana yüzde 30 artarak 2008’deki besin ve güç krizindeki düzeyleri aştı.

GLOBAL GÜBRE İHRACATININ YÜZDE 14’Ü RUSYA’DAN

Rusya ve Ukrayna, dünyanın en kıymetli ziraî emtia üreticileri içinde yer alıyor.

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) bilgileri Rusya’nın 2021’de dünyanın en büyük azotlu gübre ihracatçısı, potasyum ve fosforlu gübrelerin ise ikinci en büyük tedarikçisi olduğunu ortaya koyuyor.

Rusya, global gübre ihracatının yaklaşık yüzde 14’ünü gerçekleştirirken, bölgedeki savaşın global besin piyasalarında kuvvetli bir dalgalanma tesiri yaratması bekleniyor. Rusya’nın müttefiki Belarus’a yönelik yaptırımların da potasyumlu gübre piyasasını etkileyeceği kaydediliyor.

Uzmanlar, 2020’nin başından bu yana azotlu gübre meblağlarının 4 kat, fosfat ve potasyum fiyatlarının 3 kat arttığına dikkati çekiyor.

Çin’deki ihracat yasağı ve Kanada’daki demir yolu grevi üzere global tedarik zincirindeki kesintiler niçiniyle halihazırda yükselişte olan gübre meblağları, Rusya ve Belarus’tan gelen arzın azalması tehdidiyle karşı karşıya.

Gübre üreticileri geçen yılki gübre üretim düzeyini yakalamanın artık mümkün olmadığını belirtirken, bunun da ekmek yahut meyve üzere sofrada gördüğümüz mamüllerin daha değerli hale gelmesi manasına geleceğine işaret ediyor.

Alman Çiftçiler Birliği Lideri Joachim Rukwied, hususa ait değerlendirmesinde “Gübre fiyatı vahim bir düzeyde. Bu, geçen yılın fiyatının dört katı” dedi.

Rukwied, sonuç olarak süpermarketteki yiyeceklerin daha kıymetli hale geleceğini belirterek, “Daha yüksek maliyetlerin zincirden aşağıya aktarılması gerekiyor.” sözünü kullandı.

GÜBRE FİYATLARINDA DÜNYANIN GÖZÜ ÇİN VE RUSYA’DAKİ GELİŞMELERDE

Emtia ticaretinde uzmanlaşmış finansal hizmetler firması StoneX Gübre Yöneticisi Josh Linville, AA muhabirine, gübre fiyatlarındaki artışın dereko (derecho) hadisesinin Ağustos 2020’de ABD’nin “mısır kuşağı” olarak bilinen tarımın hakim olduğu orta batı bölgesini vurmasıyla başladığını anlattı.

Linville, bu biçimdedan itibaren tahıl meblağlarının yükseldiğini, gübre talebinin arttığını ve meblağların epeyce süratli yükselişe geçtiğini belirtti.

Son aylarda dünyanın dikkatinin iki olaya çevrildiğine işaret eden Linville, bunların Çin hükümetinin azot ve fosfatlı gübre ihracatını yasaklaması ile Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması olduğunu aktardı.

Linville, “Çin hükümeti yüksek meblağları ve sıkı global tedariki gördü. Çinli çiftçileri her ikisinden de korumak için kâfi tedarik sağlayan ve global fiyatlandırmadan daha düşük olan ihracatı yasakladılar. Ne yazık ki bu faktörlerin her ikisinin de durumu bugün geçen sonbaharda uygulamaya konduğundan daha makus ve bu niçinle hükümetin yasağı uzatacağına dair artan bir endişe var.” dedi.

Rusya-Ukrayna savaşının dünyanın büyük bir kısmının Rusya ile ticaret yapmayı bırakmasına niye olduğunu aktaran Linville, esas gübrelere bakıldığında dünyada kıymetli ölçüde ihracat kaybı olduğunu söz etti.

“YÜKSEK GÜBRE FİYATLARI ÜRETİM MALİYETİNİ ARTIRACAKTIR”

Linville, ürede Çin ve Rusya’nın global ihracatın yaklaşık yüzde 25’ini karşıladığını, UAN gübresinde Rusya’nın global ihracatın yaklaşık yüzde 25-31’ini sağladığını, fosfatlarda Çin ve Rusya’nın global ihracatın yüzde 40-45’ini karşıladığını ve potash gübresinde ise Rusya ve Belarus’un global işletme kapasitesinin yaklaşık yüzde 35 olduğunu kaydetti.

Artan gübre fiyatlarının çiftçilere tesirine değinen Linville, “Yüksek gübre fiyatlarının çiftçilerin üretimini etkilemesini beklemiyoruz lakin üretim maliyetini muhakkak artıracaktır. Çiftçilerin artan girdi meblağlarını dengelemek için randımanlarını en üst seviyeye çıkarmaları gerekecek.” diye konuştu.

Linville, Çin’in ihracata devam etmesi halinde dünyanın bunu “normale yanlışsız bir adım” olarak nazaranceğini ve bunun meblağların düşmesine yardımcı olacağını belirterek, Rusya’nın Ukrayna’dan çekilmesinin de bir gelişme ve savaştan uzak bir adım olarak görüleceğini fakat ne yazık ki bunların zıddının geçerli olduğunu aktardı.

Josh Linville, Rusya’nın Avrupa’ya doğalgaz akışını kesmesi üzere fiyat artışlarına niye olabilecek durumların da kelam konusu olduğunu tabir etti.

GÜÇ FİYATLARINDAKİ ARTIŞ GÜBRE VE PESTİSİT FİYATLARINI ETKİLİYOR

Almanya Leibniz Ziraat Mühendisliği ve Biyoekonomi Enstitüsü’nden Andreas Meyer-Aurich de geçen yıl prestijiyle gübre fiyatlarında büyük bir artış görüldüğünü söylemiş oldu.

Azotlu gübre meblağlarının doğal gaz meblağları ile ilişkili olduğunu belirten Meyer-Aurich, “Rusya’dan gelen gaz arzının geçen yıl yavaşladığını ve bunun kararında doğal gaz meblağlarının arttığını fark etmişsinizdir. Bu katiyetle azotlu gübre için fiyat artışının bir sebebiydi.” dedi.

Meyer-Aurich, potasyumlu gübrede ise Belarus’un dünya pazarında büyük bir tedarikçi olduğuna işaret ederek, “Geçen yıl yaptırımların uygulanmaya başlamasıyla bu durumun potasyumlu gübre fiyatını da etkilediği açık. Pestisit üzere öbür biroldukça eserin fiyatları güç fiyatlarıyla ilişkilidir ve bu katiyetle fiyat artışının bir sebebidir.” diye konuştu.

“TÜKETİCİLER KATİYEN BESİN FİYATLARINDA ARTIŞ GÖRECEK”

Pestisit fiyat artışlarının çiftçilerin üretimi üzerinde tesiri olacağına dikkati çeken Meyer-Aurich, fakat bunu varsayım etmenin sıkıntı olduğunu kaydetti.

Meyer-Aurich, pestisitlerin üretim sürecinde büyük bir ekonomik tesiri olduğunu anlatarak, şöyleki devam etti:

“Pestisit üreticileri bunun farkında ve çiftçiye kar sağlayacak. Lakin beraberinde pestisit üreticisi için de mutlaka büyük bir yarar sağlayacak eserler sunarlar. Bir pestisit üreticisi için maliyet hesaplamaları karmaşıktır. Zira kimyasal eserin gelişmenini ve ayrıyeten gelecekteki gelişimi de hesaba katması gerekir. Birden fazla vakit pestisitlerin fiyatı, üretim maliyetlerinden fazla kimyasal unsurun marjinal yararına yöneliktir. Bu niçinle, pestisit fiyat artışlarının çiftçilerin üretim portföyü üzerinde büyük bir tesiri olmayacağından şüpheliyim.”

Gübre fiyatlarındaki artışın tüketici fiyatlarına tesirine de değinen Meyer-Aurich, “Tüketiciler katiyetle besin meblağlarında artış nazarancek. Yalnızca gübre fiyatlarından değil, bununla birlikte Ukrayna ve Rusya’nın temel besin pazarındaki rolünün yüksek olmasından dolayı. Buğdayın yanı sıra süt ve et üzere hayvansal mamüllerin meblağları da aslına bakarsanız artıyor.” dedi.

KAYNAK: AA

Okumaya devam et...
 
Üst