İşte İsmail Vefa Ak’ın o yazısı;
Bundan tam 5 yıl evvel Damga Vergisi Kanunu’nda kimi değişiklikler yapılmış, daha sonrasında alınan Bakanlar Heyeti sonucuyla (BKK) inşaat bölümüne değerli vergisel avantajlar sağlanmıştı. 2017/9973 sayılı BKK ile;
– Resmi biçimde düzenlenen kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat kontratları,
– Resmi biçimde düzenlenen kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat mukaveleleri kapsamında yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler içinde düzenlenen inşaat taahhüt mukaveleleri,
– Kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat işlerine ait danışmanlık hizmet kontratları,
– Yapı kontrolü hizmet mukavelelerinin,
Binde “0” (sıfır) oranında damga vergisine tabi olacağı belirlendi ve bu biçimdece sıfır oranlı damga vergisi uygulaması hayata geçirilmiş oldu.
Ancak 5 yıl üzere uzun bir süre geçmesine karşın uygulamada hala tereddütler yaşandığına ve inşaat şirketlerinin hiç ummadıkları biçimde damga vergisi tarhiyatlarıyla karşı karşıya kaldığına şahit oluyoruz.
İSTİSNA DEĞİL SIFIR ORANLI VERGİ
Vergi hukukunda istisna kavramı, vergilendirilmesi gereken mevzuların kanunla vergi dışı bırakılmasını söz etmektedir. Damga Vergisi Kanunu özelinde vergilendirilecek kağıtları belirleyen, Kanun’a ekli iki adet tablo bulunmaktadır. Bunlardan 1 Sayılı Tablo damga vergisine tabi olan kağıtları, 2 Sayılı tablo ise vergiden istisna edilmiş kağıtları ihtiva etmektedir.
Resmi biçimde düzenlenen kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat kontratları de aslında 1 Sayılı Tablo’da yer alan ve bu suretle damga vergisine tabi olan kağıtlar içindedır. Lakin bu mukaveleler için damga vergisi oranı sıfır olarak belirlenmiştir.
Bir süreçten vergi alınmaması dilek ediliyorsa, o süreci vergiden istisna kılan bir yasal düzenleme yapılacağı üzere, sıfır oran belirleyerek vergi almama yolu da seçilebilir. İstisnalar Kanun’la getirildiği yahut kaldırıldığı için, oran kullanma tekniği daha pratiktir. Çünkü vergi oranları Cumhurbaşkanı’na verilen yetki dâhilinde artırılıp, azaltılabilir. Kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat kontratlarından de yarın vergi alınmak istenirse, yasal düzenlemeye gerek olmadan, Cumhurbaşkanı sonucuyla oran değişikliğine gidilip, bu süreçleri damga vergisine tabi tutmak mümkündür.
KANUN UNSURUNDAKİ ÖLÜMCÜL DETAY
Kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat mukaveleleri ile bu kapsamdaki alt yüklenici inşaat taahhüt mukavelelerinde sıfır oranlı damga vergisi uygulanabilmesi için, mukavelenin resmi biçimde yapılması gerekiyor. Damga Vergisi Kanunu’nda bilhassa “resmî şekil” lafzı geçiyor. Şayet bu mukaveleler resmi biçimde yapılmazlarsa, binde 9,48 oranında damga vergisine tâbi oluyorlar. Resmi form ise mukavelenin resmi memur huzurunda, yani tapuda yahut noterde yapılmasını tabir ediyor.
Noterlik Kanunu’nun 84 ilâ 89’uncu hususlarında; düzenleme sürecinin ne biçimde yapılacağı anlatılıyor. İşte bu kararlar dairesinde yapılan mukavelelere damga vergisi kolaylığı tanınıyor. Yani kontratın Noterlik Kanunu’nda geçen tabirle “düzenleme şeklinde” yapılması lâzım.
Maliye, dışarıda hazırlanıp daha sonradan notere onaylatılan mukavelelerde sıfır oranlı damga vergisini kabul etmiyor
Noterlik Kanunu 90’ıncı unsuru ve devamındaki unsurlarda noterlik onayıyla ilgili kararlar bulunuyor. Kontrat notere onay için getirildiğinde düzenlenen noter evrakında;
“Noterlik Kanunu 90’ıncı unsuruna göre dışarıda hazırlanan ve onay için onay için noterliğimize getirilen ….. sözleşmesi”
şeklinde sözler geçiyor. İşte Maliye, bu tabirleri gördüğü noterlik evrakına bakılırsa vergisel değerlendirmesini yapıyor. Gelir Yönetimi bir özelgede; arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı işi için düzenlenen ve birebir gün noterde onaylatılan mukaveleyi, “resmi biçimde düzenlenen sözleşme” olarak kabul etmemiş. Noter evrakında “dışarıda hazırlanan ve onay için noterliğimize getirilen” ifadeleri geçtiği için…
ANA MUKAVELENİN RESMÎ FORMDA YAPILMAMASI ALT YÜKLENİCİLERİ DE ETKİLİYOR
Damga vergisi kanununa göre; yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler içinde düzenlenen inşaat taahhüt mukavelelerine sıfır oranlı damga vergisi uygulanabiliyor. Lakin bunun olabilmesi için alt yüklenici kontratının atıf yaptığı kat karşılığı yahut hasılat paylaşımına ait ana mukavelenin resmi biçimde (noterde yahut tapu idaresinde) düzenlenmiş olması gerekiyor. Yani ana mukavele resmi biçimde düzenlememişse, alt yüklenici mukavelesi de damga vergisine tabi tutuluyor.
NOTERLER DAMGA VERGİSİNİN TAHSİLİNDEN SORUMLU
Noterler, Damga Vergisi Kanunu uygulamasında adeta Maliye’nin tahsildarı üzere işlev üstlenmiş durumdalar. Damga Vergisi Kanunu’na bakılırsa noterler; vergisi ödenmemiş yahut eksik ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası ödenmedikçe tasdik edemiyor yahut bunların suretlerini çıkarıp veremiyorlar. Şayet damga vergisinin eksik tahsil edilmesi yahut hiç tahsil edilmemesi kelam konusu olursa, evvela verginin mükellefine cezalı tarhiyat yapılıyor. Lakin damga vergisi almadan mukavele tasdik eden noterden de tasdik ettiği yahut onayladığı her kağıt için ceza alınabiliyor. Bu yüzden noterlerin de kanunu gerçek yorumlamaları ve dikkatli bir biçimde uygulamaları gerekiyor.
İNŞAAT ŞİRKETLERİ MİLYONLARCA LİRA DAMGA VERGİSİ RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA
Sıfır oranlı damga vergisi uygulamasının başlamasından bu yana geçen 5 yıllık müddet içerisinde biroldukca kıymetli inşaat projesi hayata geçirildi, birfazlaca konut satıldı. Hatta KDV ve senelera sari inşaat işlerinden kaynaklanan stopaj iadelerinin yapılması etabına geçildi.
İnşaat şirketleri sıfır oranlı vergi kolaylığından yararlanmak ismine süreçleri esasen noter kanalıyla yapıyor. Lakin o denli anlaşılıyor ki; inşaat şirketleri ve hatta noterlerin uygulamaları, Maliye’nin görüşleriyle zıt düşebiliyor. Gelir Yönetimi tarafınca verilen özelgeler ve birtakım iade süreçlerinde ortaya çıkan aksaklıklardan bu durumu gözlemleyebiliyoruz. Sıfır oranlı damga vergisi uygulamasının yürürlüğe girmesinden bu yana Maliye’nin verdiği özelgelerin ekseriyetle mükelleflerin aleyhine olduğunu söyleyebiliriz. esasen piyasada kat karşılığı ve hasılat paylaşımı inşaat kontratlarının notere onaylatılmasının sıfır oranlı vergi için kâfi olduğu niyeti hâkim. Uygulamada çoklukla bu kontratlar Noterlik Kanunu 90’ıncı unsuru uyarınca noterlere onaylatılıyor. Fakat Maliye, “90’ıncı unsur kapsamında onaylatılan mukaveleler için sıfır oranlı vergi uygulanmaz”, diyor.
Aslında işin ortasında o denli ya da bu biçimde noter var. Lakin biçim ve metot farklılığı vergilemenin mukadderatını belirlemiş oluyor. İnşaat bölümüne vergisel kolaylık sağlamak hedefiyle getirilen düzenlemede yer alan “resmî şekil” lafzı, maalesef pratikte düzenlemenin gayesine ulaşmasını engellemiş görünüyor. Esas hedef bu işlerden damga vergisi almamaktı. İşin özüne baktığımızda, inşaat şirketleri pratikte bu mukaveleleri esasen noter marifetiyle yapıyor. olağan olarak kanunu bilmemek mazeret sayılmaz. Lakin resmi biçimden ne anlaşılması gerektiği konusunda; mükelleflerin Noterlik Kanunu’ndaki ayrıntılara hâkim olmasını beklemek de büyük haksızlık olur.
Sonuç olarak kanunla sağlanan vergi kolaylığı, “resmi şekil” lafzı yüzünden birfazlaca inşaat şirketinin işine yaramıyor ve hatta bu şirketler milyonlarca lira cezalı damga vergisi tarhiyatıyla karşı karşıya kalıyor. Şahsen ben biroldukça firmanın tarh edilen damga vergilerini ödemek yerine, haklarını mahkemelerde arayacaklarını düşünüyorum. Bundan daha sonra yapılacak mukavelelerde de inşaat şirketleri bu “resmî şekil” ayrıntısına dikkat ederek, tıpkı yanlışa düşmemeli.
Okumaya devam et...
Bundan tam 5 yıl evvel Damga Vergisi Kanunu’nda kimi değişiklikler yapılmış, daha sonrasında alınan Bakanlar Heyeti sonucuyla (BKK) inşaat bölümüne değerli vergisel avantajlar sağlanmıştı. 2017/9973 sayılı BKK ile;
– Resmi biçimde düzenlenen kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat kontratları,
– Resmi biçimde düzenlenen kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat mukaveleleri kapsamında yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler içinde düzenlenen inşaat taahhüt mukaveleleri,
– Kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat işlerine ait danışmanlık hizmet kontratları,
– Yapı kontrolü hizmet mukavelelerinin,
Binde “0” (sıfır) oranında damga vergisine tabi olacağı belirlendi ve bu biçimdece sıfır oranlı damga vergisi uygulaması hayata geçirilmiş oldu.
Ancak 5 yıl üzere uzun bir süre geçmesine karşın uygulamada hala tereddütler yaşandığına ve inşaat şirketlerinin hiç ummadıkları biçimde damga vergisi tarhiyatlarıyla karşı karşıya kaldığına şahit oluyoruz.
İSTİSNA DEĞİL SIFIR ORANLI VERGİ
Vergi hukukunda istisna kavramı, vergilendirilmesi gereken mevzuların kanunla vergi dışı bırakılmasını söz etmektedir. Damga Vergisi Kanunu özelinde vergilendirilecek kağıtları belirleyen, Kanun’a ekli iki adet tablo bulunmaktadır. Bunlardan 1 Sayılı Tablo damga vergisine tabi olan kağıtları, 2 Sayılı tablo ise vergiden istisna edilmiş kağıtları ihtiva etmektedir.
Resmi biçimde düzenlenen kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat kontratları de aslında 1 Sayılı Tablo’da yer alan ve bu suretle damga vergisine tabi olan kağıtlar içindedır. Lakin bu mukaveleler için damga vergisi oranı sıfır olarak belirlenmiştir.
Bir süreçten vergi alınmaması dilek ediliyorsa, o süreci vergiden istisna kılan bir yasal düzenleme yapılacağı üzere, sıfır oran belirleyerek vergi almama yolu da seçilebilir. İstisnalar Kanun’la getirildiği yahut kaldırıldığı için, oran kullanma tekniği daha pratiktir. Çünkü vergi oranları Cumhurbaşkanı’na verilen yetki dâhilinde artırılıp, azaltılabilir. Kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat kontratlarından de yarın vergi alınmak istenirse, yasal düzenlemeye gerek olmadan, Cumhurbaşkanı sonucuyla oran değişikliğine gidilip, bu süreçleri damga vergisine tabi tutmak mümkündür.
KANUN UNSURUNDAKİ ÖLÜMCÜL DETAY
Kat karşılığı yahut hasılat paylaşımı inşaat mukaveleleri ile bu kapsamdaki alt yüklenici inşaat taahhüt mukavelelerinde sıfır oranlı damga vergisi uygulanabilmesi için, mukavelenin resmi biçimde yapılması gerekiyor. Damga Vergisi Kanunu’nda bilhassa “resmî şekil” lafzı geçiyor. Şayet bu mukaveleler resmi biçimde yapılmazlarsa, binde 9,48 oranında damga vergisine tâbi oluyorlar. Resmi form ise mukavelenin resmi memur huzurunda, yani tapuda yahut noterde yapılmasını tabir ediyor.
Noterlik Kanunu’nun 84 ilâ 89’uncu hususlarında; düzenleme sürecinin ne biçimde yapılacağı anlatılıyor. İşte bu kararlar dairesinde yapılan mukavelelere damga vergisi kolaylığı tanınıyor. Yani kontratın Noterlik Kanunu’nda geçen tabirle “düzenleme şeklinde” yapılması lâzım.
Maliye, dışarıda hazırlanıp daha sonradan notere onaylatılan mukavelelerde sıfır oranlı damga vergisini kabul etmiyor
Noterlik Kanunu 90’ıncı unsuru ve devamındaki unsurlarda noterlik onayıyla ilgili kararlar bulunuyor. Kontrat notere onay için getirildiğinde düzenlenen noter evrakında;
“Noterlik Kanunu 90’ıncı unsuruna göre dışarıda hazırlanan ve onay için onay için noterliğimize getirilen ….. sözleşmesi”
şeklinde sözler geçiyor. İşte Maliye, bu tabirleri gördüğü noterlik evrakına bakılırsa vergisel değerlendirmesini yapıyor. Gelir Yönetimi bir özelgede; arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı işi için düzenlenen ve birebir gün noterde onaylatılan mukaveleyi, “resmi biçimde düzenlenen sözleşme” olarak kabul etmemiş. Noter evrakında “dışarıda hazırlanan ve onay için noterliğimize getirilen” ifadeleri geçtiği için…
ANA MUKAVELENİN RESMÎ FORMDA YAPILMAMASI ALT YÜKLENİCİLERİ DE ETKİLİYOR
Damga vergisi kanununa göre; yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler içinde düzenlenen inşaat taahhüt mukavelelerine sıfır oranlı damga vergisi uygulanabiliyor. Lakin bunun olabilmesi için alt yüklenici kontratının atıf yaptığı kat karşılığı yahut hasılat paylaşımına ait ana mukavelenin resmi biçimde (noterde yahut tapu idaresinde) düzenlenmiş olması gerekiyor. Yani ana mukavele resmi biçimde düzenlememişse, alt yüklenici mukavelesi de damga vergisine tabi tutuluyor.
NOTERLER DAMGA VERGİSİNİN TAHSİLİNDEN SORUMLU
Noterler, Damga Vergisi Kanunu uygulamasında adeta Maliye’nin tahsildarı üzere işlev üstlenmiş durumdalar. Damga Vergisi Kanunu’na bakılırsa noterler; vergisi ödenmemiş yahut eksik ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası ödenmedikçe tasdik edemiyor yahut bunların suretlerini çıkarıp veremiyorlar. Şayet damga vergisinin eksik tahsil edilmesi yahut hiç tahsil edilmemesi kelam konusu olursa, evvela verginin mükellefine cezalı tarhiyat yapılıyor. Lakin damga vergisi almadan mukavele tasdik eden noterden de tasdik ettiği yahut onayladığı her kağıt için ceza alınabiliyor. Bu yüzden noterlerin de kanunu gerçek yorumlamaları ve dikkatli bir biçimde uygulamaları gerekiyor.
İNŞAAT ŞİRKETLERİ MİLYONLARCA LİRA DAMGA VERGİSİ RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA
Sıfır oranlı damga vergisi uygulamasının başlamasından bu yana geçen 5 yıllık müddet içerisinde biroldukca kıymetli inşaat projesi hayata geçirildi, birfazlaca konut satıldı. Hatta KDV ve senelera sari inşaat işlerinden kaynaklanan stopaj iadelerinin yapılması etabına geçildi.
İnşaat şirketleri sıfır oranlı vergi kolaylığından yararlanmak ismine süreçleri esasen noter kanalıyla yapıyor. Lakin o denli anlaşılıyor ki; inşaat şirketleri ve hatta noterlerin uygulamaları, Maliye’nin görüşleriyle zıt düşebiliyor. Gelir Yönetimi tarafınca verilen özelgeler ve birtakım iade süreçlerinde ortaya çıkan aksaklıklardan bu durumu gözlemleyebiliyoruz. Sıfır oranlı damga vergisi uygulamasının yürürlüğe girmesinden bu yana Maliye’nin verdiği özelgelerin ekseriyetle mükelleflerin aleyhine olduğunu söyleyebiliriz. esasen piyasada kat karşılığı ve hasılat paylaşımı inşaat kontratlarının notere onaylatılmasının sıfır oranlı vergi için kâfi olduğu niyeti hâkim. Uygulamada çoklukla bu kontratlar Noterlik Kanunu 90’ıncı unsuru uyarınca noterlere onaylatılıyor. Fakat Maliye, “90’ıncı unsur kapsamında onaylatılan mukaveleler için sıfır oranlı vergi uygulanmaz”, diyor.
Aslında işin ortasında o denli ya da bu biçimde noter var. Lakin biçim ve metot farklılığı vergilemenin mukadderatını belirlemiş oluyor. İnşaat bölümüne vergisel kolaylık sağlamak hedefiyle getirilen düzenlemede yer alan “resmî şekil” lafzı, maalesef pratikte düzenlemenin gayesine ulaşmasını engellemiş görünüyor. Esas hedef bu işlerden damga vergisi almamaktı. İşin özüne baktığımızda, inşaat şirketleri pratikte bu mukaveleleri esasen noter marifetiyle yapıyor. olağan olarak kanunu bilmemek mazeret sayılmaz. Lakin resmi biçimden ne anlaşılması gerektiği konusunda; mükelleflerin Noterlik Kanunu’ndaki ayrıntılara hâkim olmasını beklemek de büyük haksızlık olur.
Sonuç olarak kanunla sağlanan vergi kolaylığı, “resmi şekil” lafzı yüzünden birfazlaca inşaat şirketinin işine yaramıyor ve hatta bu şirketler milyonlarca lira cezalı damga vergisi tarhiyatıyla karşı karşıya kalıyor. Şahsen ben biroldukça firmanın tarh edilen damga vergilerini ödemek yerine, haklarını mahkemelerde arayacaklarını düşünüyorum. Bundan daha sonra yapılacak mukavelelerde de inşaat şirketleri bu “resmî şekil” ayrıntısına dikkat ederek, tıpkı yanlışa düşmemeli.
Okumaya devam et...