Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) son Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısında siyaset faizini yüzde 14’ten yüzde 13’e indirerek piyasaları aksi köşeye yatırdı. 17 Aralık 2021’den bu yana siyaset faizi sabitti.
Piyasalardaki genel kanı, bu şartlar altında TCMB’nin siyaset faizini 2022’nin geri kalan aylarında sabit tutacağı tarafındaydı. Lakin TCMB orta verdiği faiz indirimlerine 8 ay daha sonra devam etme sonucu aldı. Grafikten görüleceği üzere, son ayarda ticari kredi faiz oranları ile siyaset faiz oranı içindeki makas açılmıştı. Bir taraftan da gerçek kesimin krediye erişmekte zorlandığına yönelik şikâyetler son birkaç haftada arttı. Kredi kanalındaki bu tıkanıklığın faiz indirimi sonucunda tesirli olduğu anlaşılıyor.
CEVAP BEKLEYEN SORULAR
Faiz sonucunı değerlendirirken akıllara ister istemez biroldukca soru geliyor: 100 baz puanlık faiz indirimi şirketlerin krediye erişimini kolaylaştıracak mı? Artması hedeflenen ticari krediler, ekonomik büyümeyi kuvvetli tutmaya kâfi olacak mı? Büyümenin hızlanması halinde, iktisadi faaliyetteki bu canlanma toplumun her kısmına sirayet edecek mi? Örneğin, ekonomik büyüme çalışan kısmın ulusal gelirden aldığı hissesi arttıracak mı? Siyaset faizindeki düşüş daha sonrası artması hedeflenen yerli ve ulusal üretim, enflasyonun düşmesine kâfi katkıyı sağlayabilecek mi?
Bu sorular büyük ihtimal Merkez Bankası kurmaylarının da aklına gelmiştir. Merkez Bankası’nın bu sorulara ‘evet’ karşılığını vermiş olması gerekir ki para siyasetindeki gevşeme sonucu rasyonel bir yere otursun. Sorular üsttekilerle sonlu değil. Diğerleri da var. Faiz indirimi Türkiye’nin kredi risk priminin artmasına yol açar mu? Siyaset faizi indirilince TL’nin üstündeki baskı artar mı? PPK üyelerinin bu sorulara da ‘hayır’ yanıtını vermiş olması beklenir.
FAİZ İNDİRİMİNİN ART PLANI
BU ve bunun üzere sorulara kendi perspektifinden karşılıkları olan TCBM, bu sürpriz faiz indirimini hangi var iseyımlara ve senaryolara dayandırmış olabilir? PPK karar metni, son enflasyon raporundaki ayrıntılar ve yeni bilgiler incelendiğinde faiz indirimi sonucunın art planıyla ilgili akıllara birinci gelen muhtemel destek noktalarını şöyleki sıralayabiliriz:
Faiz indirimi daha sonrasında siyaset faizi ile kredi faizleri içindeki makas tedrici olarak kapanırsa, ticari krediler canlanır. Ticari kredilerdeki ivmelenmenin üretimi arttırarak enflasyonu dizginlemesi beklenir. Ticari kredilerin amaç/faaliyet dışı alanlarda kullanılmasını engellemek için gerekirse makro ihtiyati önlemler uygulanabilir.
Rusya ve Ukrayna içindeki savaş bir biçimde sonlanacak yahut en azından diplomatik teşebbüsler kimi rahatlatıcı orta formülerin gerçekleşmesini sağlayacak. Barış ortamına gerçek uzaklık kat edilirse, global ölçekte besin ve güç fiyatları düşer.
Tarım Kredi Kooperatif marketlerinde gerçekleştirilen indirimler aşikâr oranlarda öteki zincir marketlere de yansıyabilir. Bu senaryonun gerçekleşmesi durumunda, enflasyon gevşer.
TCMB rezervleri son iki haftada 12.5 milyar dolarlık artış kaydetti. Turizm gelirleri savaşa karşın çok kuvvetli. Turizm gelirleri ve mümkün yeni swap mutabakatları döviz rezervlerindeki artışın devamını sağlayabilir. Rezervlerdeki artış, faiz indirimi daha sonrası TL üzerinde oluşması beklenen olan baskıyı azaltabilir.
Son aylarda atılan diplomatik adımlar meyve verdikçe, ölçülü düzeylerde de olsa Türkiye’ye sermaye girişi yaşanabilir. Beklenen sermaye girişlerinin gerçeğe dönüşmesi durumunda finansal istikrara yönelik TCMB’nin eli rahatlar.
Aralık ayında baz tesiri devreye girebilir, bu sayede enflasyonda en azından sayılar üzerinde hissedilebilecek bir gerileme yaşanabilir. Bu düşüşün gerçekleşmesi, enflasyon beklentilerinin olağanlaşmasına katkı sağlar.
Tabi ki kesin olarak bilmek mümkün değil; fakat PPK üyelerinin faiz indirimi sonucu verirken başlarından geçenlerin bunlara yakın şeyler olması mümkün. Görüldüğü üzere, siyaset faizindeki indirimin işe yaraması kimi kuvvetli var iseyımların geçerliliğini muhafazasına, muhakkak senaryoların ise gerçeğe dönüşmesine bağlı. Şu an kesin olan bir şey var ki, o da TCMB’nin başka merkez bankalarının tam aykırısı bir yolda ilerleyerek enflasyonla gayret etmeye çalıştığı. Son enflasyon raporu tanıtım toplantısında TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun da belirttiği üzere, bu farklı para siyaseti tercihlerinden hangisinin hakikat çıkacağını vakit gösterecek.
KAYNAK: NURULLAH GÜR / SABAH
Okumaya devam et...
Piyasalardaki genel kanı, bu şartlar altında TCMB’nin siyaset faizini 2022’nin geri kalan aylarında sabit tutacağı tarafındaydı. Lakin TCMB orta verdiği faiz indirimlerine 8 ay daha sonra devam etme sonucu aldı. Grafikten görüleceği üzere, son ayarda ticari kredi faiz oranları ile siyaset faiz oranı içindeki makas açılmıştı. Bir taraftan da gerçek kesimin krediye erişmekte zorlandığına yönelik şikâyetler son birkaç haftada arttı. Kredi kanalındaki bu tıkanıklığın faiz indirimi sonucunda tesirli olduğu anlaşılıyor.
CEVAP BEKLEYEN SORULAR
Faiz sonucunı değerlendirirken akıllara ister istemez biroldukca soru geliyor: 100 baz puanlık faiz indirimi şirketlerin krediye erişimini kolaylaştıracak mı? Artması hedeflenen ticari krediler, ekonomik büyümeyi kuvvetli tutmaya kâfi olacak mı? Büyümenin hızlanması halinde, iktisadi faaliyetteki bu canlanma toplumun her kısmına sirayet edecek mi? Örneğin, ekonomik büyüme çalışan kısmın ulusal gelirden aldığı hissesi arttıracak mı? Siyaset faizindeki düşüş daha sonrası artması hedeflenen yerli ve ulusal üretim, enflasyonun düşmesine kâfi katkıyı sağlayabilecek mi?
Bu sorular büyük ihtimal Merkez Bankası kurmaylarının da aklına gelmiştir. Merkez Bankası’nın bu sorulara ‘evet’ karşılığını vermiş olması gerekir ki para siyasetindeki gevşeme sonucu rasyonel bir yere otursun. Sorular üsttekilerle sonlu değil. Diğerleri da var. Faiz indirimi Türkiye’nin kredi risk priminin artmasına yol açar mu? Siyaset faizi indirilince TL’nin üstündeki baskı artar mı? PPK üyelerinin bu sorulara da ‘hayır’ yanıtını vermiş olması beklenir.
FAİZ İNDİRİMİNİN ART PLANI
BU ve bunun üzere sorulara kendi perspektifinden karşılıkları olan TCBM, bu sürpriz faiz indirimini hangi var iseyımlara ve senaryolara dayandırmış olabilir? PPK karar metni, son enflasyon raporundaki ayrıntılar ve yeni bilgiler incelendiğinde faiz indirimi sonucunın art planıyla ilgili akıllara birinci gelen muhtemel destek noktalarını şöyleki sıralayabiliriz:
Faiz indirimi daha sonrasında siyaset faizi ile kredi faizleri içindeki makas tedrici olarak kapanırsa, ticari krediler canlanır. Ticari kredilerdeki ivmelenmenin üretimi arttırarak enflasyonu dizginlemesi beklenir. Ticari kredilerin amaç/faaliyet dışı alanlarda kullanılmasını engellemek için gerekirse makro ihtiyati önlemler uygulanabilir.
Rusya ve Ukrayna içindeki savaş bir biçimde sonlanacak yahut en azından diplomatik teşebbüsler kimi rahatlatıcı orta formülerin gerçekleşmesini sağlayacak. Barış ortamına gerçek uzaklık kat edilirse, global ölçekte besin ve güç fiyatları düşer.
Tarım Kredi Kooperatif marketlerinde gerçekleştirilen indirimler aşikâr oranlarda öteki zincir marketlere de yansıyabilir. Bu senaryonun gerçekleşmesi durumunda, enflasyon gevşer.
TCMB rezervleri son iki haftada 12.5 milyar dolarlık artış kaydetti. Turizm gelirleri savaşa karşın çok kuvvetli. Turizm gelirleri ve mümkün yeni swap mutabakatları döviz rezervlerindeki artışın devamını sağlayabilir. Rezervlerdeki artış, faiz indirimi daha sonrası TL üzerinde oluşması beklenen olan baskıyı azaltabilir.
Son aylarda atılan diplomatik adımlar meyve verdikçe, ölçülü düzeylerde de olsa Türkiye’ye sermaye girişi yaşanabilir. Beklenen sermaye girişlerinin gerçeğe dönüşmesi durumunda finansal istikrara yönelik TCMB’nin eli rahatlar.
Aralık ayında baz tesiri devreye girebilir, bu sayede enflasyonda en azından sayılar üzerinde hissedilebilecek bir gerileme yaşanabilir. Bu düşüşün gerçekleşmesi, enflasyon beklentilerinin olağanlaşmasına katkı sağlar.
Tabi ki kesin olarak bilmek mümkün değil; fakat PPK üyelerinin faiz indirimi sonucu verirken başlarından geçenlerin bunlara yakın şeyler olması mümkün. Görüldüğü üzere, siyaset faizindeki indirimin işe yaraması kimi kuvvetli var iseyımların geçerliliğini muhafazasına, muhakkak senaryoların ise gerçeğe dönüşmesine bağlı. Şu an kesin olan bir şey var ki, o da TCMB’nin başka merkez bankalarının tam aykırısı bir yolda ilerleyerek enflasyonla gayret etmeye çalıştığı. Son enflasyon raporu tanıtım toplantısında TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun da belirttiği üzere, bu farklı para siyaseti tercihlerinden hangisinin hakikat çıkacağını vakit gösterecek.
KAYNAK: NURULLAH GÜR / SABAH
Okumaya devam et...