Ozon katmanı hakkında, yıllardır birinci sefer düzgün bir haber geldi
NOAA bilim insanlarının son incelemesine bakılırsa, Dünya’nın stratosferindeki ozon katmanı yavaş yavaş daha sağlıklı hale geliyor ve yaklaşık 50 yıl ortasında büsbütün iyileşmesi kelam konusu olabilir.
2022’nin başlarında, NOAA’nın Ozon İnceltici Gaz Endeksi, orta enlem stratosferindeki ozon katmanına ziyan veren kimyasalların konsantrasyonunun, 1980’de gözlemlenen düzeylere geri dönerek yüzde 50’nin üzerine düştüğünü deklare etti. Ozon katmanı, stratosferin, Dünya yüzeyinden 15 ila 30 kilometre (9.3 ila 18.6 mil) içinde, atmosferin öbür kısımlarına kıyasla yüksek konsantrasyonda gaz ozonuna sahip olan bölgesi olarak tanımlanabilir.
Bu katman, Güneş’in ziyanlı ultraviyole ışınlarının birçoklarını emerek, gezegenimizdeki hayat için bir kalkan nazaranvi görüyor. Lakin, 20. yüzyılın ikinci yarısında, insan faaliyetinin bu kıymet biçilmez atmosferik kalkanı yok etmeye başladığı ortaya çıkmıştı. Ozon katmanı, bir vakit içinder aerosol spreylerde, çözücülerde ve soğutucularda yaygın olarak kullanılan insan üretimi kimyasallar olan kloroflorokarbonlar (CFC’ler) tarafınca stratosfere savrulduktan daha sonra bozunuyordu.
Ancak insanlık süratle harekete geçti. 1987 yılına gelindiğinde, bilim insanlarının CFC’lerin ozon katmanını aşındırdığını keşfetmesinden yalnızca yedi yıl daha sonra, bu cins bileşiklerin üretimi Montreal Protokolü kapsamında basamaklı olarak durdurulmaya başlandı. Son NOAA incelemesinin gösterdiği üzere, otuz beş yıl daha sonra birinci kere sağlam bir ilerleme kaydedildiğini görüyoruz.
Antarktika üstündeki ozon katmanındaki dev “deliğin” hala orada olduğunu da unutmamak gerekiyor. Deliğin boyutu mevsimlerle bir arada değişebiliyor. Antarktika stratosferindeki havanın orta enlemlerdekinden daha yaşlı olması niçiniyle, deliği düzeltmedeki ilerleme orta enlemlerde görülen güzelleşmeden daha yavaş oluyor. 1990’lardaki doruğundan bu yana, ozon katmanına ziyan veren kimyasalların konsantrasyonu, bu bölgede yalnızca yüzde 26 oranında düştü.
Ancak bu ilerleme devam ederse, NOAA, Antarktika ozon katmanının büsbütün güzelleşmesini 2070 yılı civarında gorebileceğimizi varsayım ediyor.
Alıntıdır
NOAA bilim insanlarının son incelemesine bakılırsa, Dünya’nın stratosferindeki ozon katmanı yavaş yavaş daha sağlıklı hale geliyor ve yaklaşık 50 yıl ortasında büsbütün iyileşmesi kelam konusu olabilir.
2022’nin başlarında, NOAA’nın Ozon İnceltici Gaz Endeksi, orta enlem stratosferindeki ozon katmanına ziyan veren kimyasalların konsantrasyonunun, 1980’de gözlemlenen düzeylere geri dönerek yüzde 50’nin üzerine düştüğünü deklare etti. Ozon katmanı, stratosferin, Dünya yüzeyinden 15 ila 30 kilometre (9.3 ila 18.6 mil) içinde, atmosferin öbür kısımlarına kıyasla yüksek konsantrasyonda gaz ozonuna sahip olan bölgesi olarak tanımlanabilir.
Bu katman, Güneş’in ziyanlı ultraviyole ışınlarının birçoklarını emerek, gezegenimizdeki hayat için bir kalkan nazaranvi görüyor. Lakin, 20. yüzyılın ikinci yarısında, insan faaliyetinin bu kıymet biçilmez atmosferik kalkanı yok etmeye başladığı ortaya çıkmıştı. Ozon katmanı, bir vakit içinder aerosol spreylerde, çözücülerde ve soğutucularda yaygın olarak kullanılan insan üretimi kimyasallar olan kloroflorokarbonlar (CFC’ler) tarafınca stratosfere savrulduktan daha sonra bozunuyordu.
Ancak insanlık süratle harekete geçti. 1987 yılına gelindiğinde, bilim insanlarının CFC’lerin ozon katmanını aşındırdığını keşfetmesinden yalnızca yedi yıl daha sonra, bu cins bileşiklerin üretimi Montreal Protokolü kapsamında basamaklı olarak durdurulmaya başlandı. Son NOAA incelemesinin gösterdiği üzere, otuz beş yıl daha sonra birinci kere sağlam bir ilerleme kaydedildiğini görüyoruz.
Antarktika üstündeki ozon katmanındaki dev “deliğin” hala orada olduğunu da unutmamak gerekiyor. Deliğin boyutu mevsimlerle bir arada değişebiliyor. Antarktika stratosferindeki havanın orta enlemlerdekinden daha yaşlı olması niçiniyle, deliği düzeltmedeki ilerleme orta enlemlerde görülen güzelleşmeden daha yavaş oluyor. 1990’lardaki doruğundan bu yana, ozon katmanına ziyan veren kimyasalların konsantrasyonu, bu bölgede yalnızca yüzde 26 oranında düştü.
Ancak bu ilerleme devam ederse, NOAA, Antarktika ozon katmanının büsbütün güzelleşmesini 2070 yılı civarında gorebileceğimizi varsayım ediyor.
Alıntıdır