Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yol açtığı arz tedariki kaygılarıyla rekor düzeyde artan petrol meblağlarına karşı bir epeyce ülke alternatif arayışına girerken, bu durumun İran petrolüne yönelik yaptırımların kaldırılarak bir daha piyasaya sunulması sürecini hızlandıracağı ve fiyatlar üzerinde dengeleyici tesir sağlayacağı öngörülüyor.
Global petrol fiyatları, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı daha sonrası Batı ülkelerinin Rusya’ya yönelik yaptırımları ve Rusya’dan gelecek muhtemel karşı yaptırımların arz tedarikini sekteye uğratacağı telaşlarıyla 120 dolara kadar yükseldi.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi ve ihracatçısı ülkelerinden biri olan Rusya’nın petrol satışlarında kesinti ihtimali, halihazırda kırılgan durumdaki global piyasalarda arz tasalarını ivmelendirerek, yükselme eğilimindeki fiyatlarda dalgalanma risklerini de birlikteinde getiriyor.
PİYASALAR GEÇEN YILDAN BU YANA ARZ DARALMASI KISKACINDA
Global arz daralması, son devirde tesirli olan jeopolitik risklerin yol açtığı tasaların öncesinde de piyasalarda istikrarsızlık oluşturuyordu.
Kovid-19 salgınının tesirli olduğu 2020’de arz kesintisine gitmek zorunda kalan üretici ülkeler, talebin yükselişe geçtiği 2021’de ise yetersiz yatırımlar ve teknik problemler niçiniyle tıpkı süratte üretime geçemedi. Talepteki kuvvetli toparlanma karşısında yetersiz kalan petrol arzı, global petrol piyasalarında arz daralması tasalarına niye oldu.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı petrol üreticisi ülkelerden oluşan OPEC+ kümesi da üretim artışında isteksiz kalınca, 2020 yılında talepteki düşüş niçiniyle yaklaşık 16 dolara gerileyen Brent petrolün varil fiyatı, 2021’de piyasalardaki arz daralması telaşlarıyla 87 dolara kadar yükseldi.
FİYAT DALGALANMALARINA KARŞI İRAN PETROLÜ GÜNDEMDE
Arz daralmasının giderek derinleştiği, petrol meblağlarının rekor düzeylerde yükseldiği mevcut piyasada, çoğunluğunu Batı ülkelerinin oluşturduğu büyük petrol ithalatçısı ülkeler OPEC+ kümesinin tepkisizliğine karşı alternatif ham petrol kaynakları bulmakta zorlanıyor.
Milletlerarası Güç Ajansının (IEA) Rus gazına bağımlılığı azaltmak için AB ülkelerine doğal gazla çalışan elektrik santrallerinde petrol dahil birtakım alternatif yakıtların kullanılmasını önermesi de arz talep makasının daha da genişlemesine niye olurak alternatif arayışına sürat kazandırabilir.
Bölüm uzmanları tarafınca OPEC+ kümesinin üretimi artırması haricinde piyasalardaki arz-talep istikrarını değiştirebilecek en kuvvetli seçeneğin İran ile yapılacak bir nükleer muahede olduğu bedellendiriliyor. Mutabakatla bir arada Tahran’a uygulanan güç ihracat yaptırımının kalkmasına yol açacak olmasıyla İran’dan gelecek arz artışının, bu yıl arz-talep açığını büsbütün olmasa da kıymetli ölçüde azaltması bekleniyor.
İran nükleer muahedesinin tam ve eksiksiz hayata geçirilmesine ait Avusturya’nın başşehri Viyana’da devam eden müzakerelerdeki olumlu gelişmeler yıl sonuna kadar günlük ek 1 milyon varil civarı İran petrolünün daha piyasaya arz edilebileceği beklentisini güçlendiriyor.
Memleketler arası Atom Gücü Ajansı Liderinin bugünkü İran ziyareti de piyasalarda, tarafların mutabakata yakın olduğu beklentisini güçlendiriyor.
MUHTEMEL İRAN PETROL İHRACATI ARTIŞI, OPEC+ VE ABD’DEN GELEBİLECEK ÜRETİM ARTIŞINDAN DAHA TESİRLİ
İran petrolünün piyasaya dönüşünün OPEC+ kümesi ortasında rekabeti kızıştırması beklenirken, son bilgiler Rus petrol ihracatının yaptırımlarla karşı karşıya kalması durumunda OPEC+ kümesinin oluşacak arz açığını kapatacak kadar süratli üretim yapamayacağını ortaya koyuyor.
IEA’nın son petrol raporuna bakılırsa, günlük 400 bin varillik üretim artışı sonucuna rağmen, OPEC+ kümesinin petrol üretimi ocak ayında teknik problemler ve öteki birtakım kapasite kısıtlamaları niçiniyle günlük 280 bin varil düzeyinde kaldı.
Toplam üretim açığı geçen yılın başından bu yana günlük ortalama 800 bin varile ulaşan kümenin üretim kapasitesi halihazırda aylık amacın yaklaşık 900 bin varil altında seyrediyor.
Üye ülkelerin rastgele bir arz kesintisi durumunda kullanıma sunabileceği yedek üretim kapasitesi ise İran hariç günlük 5,1 milyon varil düzeyinde bulunuyor. Lakin sadece Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde bulunan 2,2 milyon varillik fiziki ham petrol kapasitesi, acil bir durumda kullanıma sunulabilir biçimde bekliyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi ABD ise hala salgın öncesi üretim düzeylerine ulaşamadı. ABD Güç Enformasyon Yönetimi (EIA) bilgilerine bakılırsa, 2019’da günlük ortalama 12,3 milyon varil üretim düzeyine sahip ABD’nin geçen yıl üretim ölçüsü 11,2 milyon varil düzeyinde kaldı. ABD’nin üretiminin bu yıl 12 milyon varil düzeyine çıkması bekleniyor.
IEA üyesi ülkelerin arz tedarikinde yaşanabilecek zahmetlere karşı acil durum rezervlerinden 60 milyon varil petrolü kullanıma açma sonucu ise uzmanlar tarafınca, kısa vadede fiyat artışlarını sınırlayan ama arz cephesindeki tesiri süreksiz olabilecek bir adım olarak görülüyor.
Tüm bunlar dikkate alındığında, İran petrolünün global petrol piyasalarına etkisinin Suudi Arabistan ya da ABD’den gelecek üretimlerinden daha kuvvetli olacağı bedellendiriliyor.
İRAN PİYASAYA DÖNÜŞ İÇİN HAZIRLANIYOR
OPEC datalarına bakılırsa, bir vakit içinder kümenin en büyük üreticilerinden olan İran, geçen yıl günlük ortalama 2,4 milyon varil petrol üretimiyle beşinci sırada yer aldı. Bu üretimin tamamına yakını yaptırımlar niçiniyle ihraç edilmek yerine iç tüketimde kullanıldı.
IEA’ya bakılırsa, ocakta günlük ham petrol üretimi 2,5 milyon varile ulaşan İran’ın, petrol ihracatı ise 800 bin varil düzeyindeydi. Fakat yaptırımlar kaldırıldığında, petrol altyapısında gerçekleştirdiği hazırlıklarla, üretiminde süratli bir artış sağlaması beklenen İran’ın, yıl sonuna kadar günlük 1,3 milyon artışla 3,8 milyon varillik sürdürülebilir bir arz kapasitesini yakalayabileceği öngörülüyor. Ayrıyeten, ülkenin tankerlerde depolanan yaklaşık 80 milyon varillik petrolünün de olabildiğince süratli bir biçimde piyasaya sürüleceği iddia ediliyor.
İran tarafındaki bu hareketlilikte, Viyana’da devam eden nükleer müzakerelerde tarafların bir mutabakata yakın olduğu haberlerinin tesirli olduğu söz ediliyor.
Ülkenin üç yıldan fazladır düşük üretim yapan alanlarda çıktı artışı sağlamak için birkaç aya muhtaçlığı olacağı düşünülse de İran Petrol Bakanı Cevad Uci perşembe günü İran Güç Haber Ajansına yaptığı açıklamada, ülkesinin petrol üretimini en kısa müddette artırmaya hazır olduğunu söylemiş oldu.
İran Petrol Bakanlığının istatistiklerine nazaran, ABD tek taraflı olarak mutabakattan ayrılmadan evvel Nisan 2018’de günlük 3,8 milyon varil ham petrol ve kondensat üretimi yapan İran, bu ölçünün 2,8 milyon varilini ihraç ediyordu. Yaptırımların uygulandığı bu süreçte petrol üretimi günlük 2 milyon varil düzeyinde kalan İran’ın ihracatı da günlük ortalama 500 bin varile kadar gerilemişti.
KAYNAK: AA
Okumaya devam et...
Global petrol fiyatları, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı daha sonrası Batı ülkelerinin Rusya’ya yönelik yaptırımları ve Rusya’dan gelecek muhtemel karşı yaptırımların arz tedarikini sekteye uğratacağı telaşlarıyla 120 dolara kadar yükseldi.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi ve ihracatçısı ülkelerinden biri olan Rusya’nın petrol satışlarında kesinti ihtimali, halihazırda kırılgan durumdaki global piyasalarda arz tasalarını ivmelendirerek, yükselme eğilimindeki fiyatlarda dalgalanma risklerini de birlikteinde getiriyor.
PİYASALAR GEÇEN YILDAN BU YANA ARZ DARALMASI KISKACINDA
Global arz daralması, son devirde tesirli olan jeopolitik risklerin yol açtığı tasaların öncesinde de piyasalarda istikrarsızlık oluşturuyordu.
Kovid-19 salgınının tesirli olduğu 2020’de arz kesintisine gitmek zorunda kalan üretici ülkeler, talebin yükselişe geçtiği 2021’de ise yetersiz yatırımlar ve teknik problemler niçiniyle tıpkı süratte üretime geçemedi. Talepteki kuvvetli toparlanma karşısında yetersiz kalan petrol arzı, global petrol piyasalarında arz daralması tasalarına niye oldu.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı petrol üreticisi ülkelerden oluşan OPEC+ kümesi da üretim artışında isteksiz kalınca, 2020 yılında talepteki düşüş niçiniyle yaklaşık 16 dolara gerileyen Brent petrolün varil fiyatı, 2021’de piyasalardaki arz daralması telaşlarıyla 87 dolara kadar yükseldi.
FİYAT DALGALANMALARINA KARŞI İRAN PETROLÜ GÜNDEMDE
Arz daralmasının giderek derinleştiği, petrol meblağlarının rekor düzeylerde yükseldiği mevcut piyasada, çoğunluğunu Batı ülkelerinin oluşturduğu büyük petrol ithalatçısı ülkeler OPEC+ kümesinin tepkisizliğine karşı alternatif ham petrol kaynakları bulmakta zorlanıyor.
Milletlerarası Güç Ajansının (IEA) Rus gazına bağımlılığı azaltmak için AB ülkelerine doğal gazla çalışan elektrik santrallerinde petrol dahil birtakım alternatif yakıtların kullanılmasını önermesi de arz talep makasının daha da genişlemesine niye olurak alternatif arayışına sürat kazandırabilir.
Bölüm uzmanları tarafınca OPEC+ kümesinin üretimi artırması haricinde piyasalardaki arz-talep istikrarını değiştirebilecek en kuvvetli seçeneğin İran ile yapılacak bir nükleer muahede olduğu bedellendiriliyor. Mutabakatla bir arada Tahran’a uygulanan güç ihracat yaptırımının kalkmasına yol açacak olmasıyla İran’dan gelecek arz artışının, bu yıl arz-talep açığını büsbütün olmasa da kıymetli ölçüde azaltması bekleniyor.
İran nükleer muahedesinin tam ve eksiksiz hayata geçirilmesine ait Avusturya’nın başşehri Viyana’da devam eden müzakerelerdeki olumlu gelişmeler yıl sonuna kadar günlük ek 1 milyon varil civarı İran petrolünün daha piyasaya arz edilebileceği beklentisini güçlendiriyor.
Memleketler arası Atom Gücü Ajansı Liderinin bugünkü İran ziyareti de piyasalarda, tarafların mutabakata yakın olduğu beklentisini güçlendiriyor.
MUHTEMEL İRAN PETROL İHRACATI ARTIŞI, OPEC+ VE ABD’DEN GELEBİLECEK ÜRETİM ARTIŞINDAN DAHA TESİRLİ
İran petrolünün piyasaya dönüşünün OPEC+ kümesi ortasında rekabeti kızıştırması beklenirken, son bilgiler Rus petrol ihracatının yaptırımlarla karşı karşıya kalması durumunda OPEC+ kümesinin oluşacak arz açığını kapatacak kadar süratli üretim yapamayacağını ortaya koyuyor.
IEA’nın son petrol raporuna bakılırsa, günlük 400 bin varillik üretim artışı sonucuna rağmen, OPEC+ kümesinin petrol üretimi ocak ayında teknik problemler ve öteki birtakım kapasite kısıtlamaları niçiniyle günlük 280 bin varil düzeyinde kaldı.
Toplam üretim açığı geçen yılın başından bu yana günlük ortalama 800 bin varile ulaşan kümenin üretim kapasitesi halihazırda aylık amacın yaklaşık 900 bin varil altında seyrediyor.
Üye ülkelerin rastgele bir arz kesintisi durumunda kullanıma sunabileceği yedek üretim kapasitesi ise İran hariç günlük 5,1 milyon varil düzeyinde bulunuyor. Lakin sadece Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde bulunan 2,2 milyon varillik fiziki ham petrol kapasitesi, acil bir durumda kullanıma sunulabilir biçimde bekliyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi ABD ise hala salgın öncesi üretim düzeylerine ulaşamadı. ABD Güç Enformasyon Yönetimi (EIA) bilgilerine bakılırsa, 2019’da günlük ortalama 12,3 milyon varil üretim düzeyine sahip ABD’nin geçen yıl üretim ölçüsü 11,2 milyon varil düzeyinde kaldı. ABD’nin üretiminin bu yıl 12 milyon varil düzeyine çıkması bekleniyor.
IEA üyesi ülkelerin arz tedarikinde yaşanabilecek zahmetlere karşı acil durum rezervlerinden 60 milyon varil petrolü kullanıma açma sonucu ise uzmanlar tarafınca, kısa vadede fiyat artışlarını sınırlayan ama arz cephesindeki tesiri süreksiz olabilecek bir adım olarak görülüyor.
Tüm bunlar dikkate alındığında, İran petrolünün global petrol piyasalarına etkisinin Suudi Arabistan ya da ABD’den gelecek üretimlerinden daha kuvvetli olacağı bedellendiriliyor.
İRAN PİYASAYA DÖNÜŞ İÇİN HAZIRLANIYOR
OPEC datalarına bakılırsa, bir vakit içinder kümenin en büyük üreticilerinden olan İran, geçen yıl günlük ortalama 2,4 milyon varil petrol üretimiyle beşinci sırada yer aldı. Bu üretimin tamamına yakını yaptırımlar niçiniyle ihraç edilmek yerine iç tüketimde kullanıldı.
IEA’ya bakılırsa, ocakta günlük ham petrol üretimi 2,5 milyon varile ulaşan İran’ın, petrol ihracatı ise 800 bin varil düzeyindeydi. Fakat yaptırımlar kaldırıldığında, petrol altyapısında gerçekleştirdiği hazırlıklarla, üretiminde süratli bir artış sağlaması beklenen İran’ın, yıl sonuna kadar günlük 1,3 milyon artışla 3,8 milyon varillik sürdürülebilir bir arz kapasitesini yakalayabileceği öngörülüyor. Ayrıyeten, ülkenin tankerlerde depolanan yaklaşık 80 milyon varillik petrolünün de olabildiğince süratli bir biçimde piyasaya sürüleceği iddia ediliyor.
İran tarafındaki bu hareketlilikte, Viyana’da devam eden nükleer müzakerelerde tarafların bir mutabakata yakın olduğu haberlerinin tesirli olduğu söz ediliyor.
Ülkenin üç yıldan fazladır düşük üretim yapan alanlarda çıktı artışı sağlamak için birkaç aya muhtaçlığı olacağı düşünülse de İran Petrol Bakanı Cevad Uci perşembe günü İran Güç Haber Ajansına yaptığı açıklamada, ülkesinin petrol üretimini en kısa müddette artırmaya hazır olduğunu söylemiş oldu.
İran Petrol Bakanlığının istatistiklerine nazaran, ABD tek taraflı olarak mutabakattan ayrılmadan evvel Nisan 2018’de günlük 3,8 milyon varil ham petrol ve kondensat üretimi yapan İran, bu ölçünün 2,8 milyon varilini ihraç ediyordu. Yaptırımların uygulandığı bu süreçte petrol üretimi günlük 2 milyon varil düzeyinde kalan İran’ın ihracatı da günlük ortalama 500 bin varile kadar gerilemişti.
KAYNAK: AA
Okumaya devam et...