Şempanzeler insan üzere yetiştirilebilir mi? Bir aile bir şempanzeyi evlat edildi, canlı canlı bunu denedi!
Şempanze üzere fazlaca zeki hayvanların bir insan üzere yetiştirildiklerinde, beşere misal bir zeki davranış düzebir daha ulaşıp ulaşamayacaklarını merak etmiş olabilirsiniz. Şayet bu biçimde bunu merak eden yalnızca siz değilsiniz; yıllar evvel bir çift bilim insanı, bunu canlı canlı test etti. birebir vakitte hiç akla gelmeyecek fazlaca acayip bir usulle…
Kurtlar tarafınca büyütülen ve hayatları boyunca neredeyse yırtıcı kalan iki çocuğun olayı ilgilerini çeken Winthrop ve Luella Kellogg, kendi çılgın deneylerine giriştiler. Winthrop Kellogg bir mukayeseli psikologdu. 1900’lerin başından ortalarına kadar hayatını zeki hayvan çeşitlerini anlamaya adamıştı ve birebirini Florida Eyalet Üniversitesi’nde yapmadan evvel Indiana Eyalet Üniversitesi’nde bir hayvan uyarıcı laboratuvarı yürütmekteydi.
Donald isminde bir çocukları olduğunda, bir plan yaptılar: Donald’ın yanında kardeş olarak bir bebek şempanze yetiştirecek ve gelişimlerini yan yana izleyeceklerdi. Şempanzelerin insan üzere davranıp davranamayacaklarını test etmenin, bir şempanzeyi insan olarak yetiştirmekten daha düzgün bir yolu olamazdı
Yedi buçuk aylık şempanze Gua, 1931’de Kellogg’ların konutuna alındı. Gua aileyle tanıştırıldığında Donald çabucak hemen 10 aylıktı, yani ikisi neredeyse birebir yaştaydı. Ailenin gözünde Gua ve Donald kardeştiler ve buna bakılırsa yetiştirileceklerdi. Daima ilgi gördü, ona bir bebek beşerle tıpkı öğrenme nazaranvleri verildi ve hatta dokuz aylık çalışma müddeti boyunca kıyafet ve bebek bezi giydirildi.
İkisini farklı nazaranvlerde karşılaştıran bir belgesel de yayınlandı.
Gua yeterli gelişti, esaret altındaki rastgele bir şempanze üzere âlâ motor hünerleri ve fizikî güç kazandı. Bir gazete haberine bakılırsa, Gua dik yürüyordu ve 20 sıradan komuta karşılık verebiliyordu. Hatta 12 aylık Donald’dan “daha akıllı” olduğu bile argüman edildi.
Ancak, süratle farklılıklar ortaya çıkmaya başladı. Donald insanları tanımlamak için fizikî görünüm ve yüzleri kullanırken, Gua kokuları ve giydikleri kıyafetleri kullanıyordu. Donald 16 aylıkken sözler kurmaya başladı ancak Gua konuşamıyordu. Görünüşe göre Gua erken bakılırsavlerde harika olsa da, sonunda beyni Donald’ın gelişmenine ayak uyduramayacaktı.
Beklendiği üzere, bir şempanzenin kardeş olması Donald’a ziyan vermeye başladı ve Donald, Gua’nın çıkardığı sesleri taklit etmeye başladı. Deney Gua’nın daha insan olmasını isterken, Donald daha fazlaca şempanze oluyordu. Dokuz ay daha sonrasında deney durduruldu.
Gua, Florida’daki Yerkes Bölgesel Primat Araştırma Merkezine geri gönderildi ve burada bir yıldan kısa bir süre daha sonra zatürre niçiniyle ölene kadar daha fazla çalışmaya katıldı.
Günümüz standartlarına nazaran alışılmışın haricinde ve son derece etik dışı olsa da, çalışma kimi büyüleyici sonuçları ortaya çıkardı. Birden fazla vakit hayvanlar, bilhassa 1900’lerde, onlara inandığımızdan epeyce daha uyanıktı, lakin bu gelişme onları sırf bir yere kadar taşıyabiliyor üzere görünüyor. Hatta kimi primatların sözleri oluşturmak için ses yeteneklerine sahip oldukları gösterildi, lakin bu köprüyü geçmek için beyin gelişmeninden mahrumlar.
Yani, kendi cinsimiz içerisinde olmasa da, başka cinsler ile karşılaştırmada kısmi bir yanıtımız var: Bir noktaya kadar insanlardan daha akıllı (hatta birtakım ölçütlere bakılırsa daha akıllı) olsalar da, şempanzeler insan olarak yetiştirilemezler.
Alıntıdır
Şempanze üzere fazlaca zeki hayvanların bir insan üzere yetiştirildiklerinde, beşere misal bir zeki davranış düzebir daha ulaşıp ulaşamayacaklarını merak etmiş olabilirsiniz. Şayet bu biçimde bunu merak eden yalnızca siz değilsiniz; yıllar evvel bir çift bilim insanı, bunu canlı canlı test etti. birebir vakitte hiç akla gelmeyecek fazlaca acayip bir usulle…
Kurtlar tarafınca büyütülen ve hayatları boyunca neredeyse yırtıcı kalan iki çocuğun olayı ilgilerini çeken Winthrop ve Luella Kellogg, kendi çılgın deneylerine giriştiler. Winthrop Kellogg bir mukayeseli psikologdu. 1900’lerin başından ortalarına kadar hayatını zeki hayvan çeşitlerini anlamaya adamıştı ve birebirini Florida Eyalet Üniversitesi’nde yapmadan evvel Indiana Eyalet Üniversitesi’nde bir hayvan uyarıcı laboratuvarı yürütmekteydi.
Donald isminde bir çocukları olduğunda, bir plan yaptılar: Donald’ın yanında kardeş olarak bir bebek şempanze yetiştirecek ve gelişimlerini yan yana izleyeceklerdi. Şempanzelerin insan üzere davranıp davranamayacaklarını test etmenin, bir şempanzeyi insan olarak yetiştirmekten daha düzgün bir yolu olamazdı
Yedi buçuk aylık şempanze Gua, 1931’de Kellogg’ların konutuna alındı. Gua aileyle tanıştırıldığında Donald çabucak hemen 10 aylıktı, yani ikisi neredeyse birebir yaştaydı. Ailenin gözünde Gua ve Donald kardeştiler ve buna bakılırsa yetiştirileceklerdi. Daima ilgi gördü, ona bir bebek beşerle tıpkı öğrenme nazaranvleri verildi ve hatta dokuz aylık çalışma müddeti boyunca kıyafet ve bebek bezi giydirildi.
İkisini farklı nazaranvlerde karşılaştıran bir belgesel de yayınlandı.
Gua yeterli gelişti, esaret altındaki rastgele bir şempanze üzere âlâ motor hünerleri ve fizikî güç kazandı. Bir gazete haberine bakılırsa, Gua dik yürüyordu ve 20 sıradan komuta karşılık verebiliyordu. Hatta 12 aylık Donald’dan “daha akıllı” olduğu bile argüman edildi.
Ancak, süratle farklılıklar ortaya çıkmaya başladı. Donald insanları tanımlamak için fizikî görünüm ve yüzleri kullanırken, Gua kokuları ve giydikleri kıyafetleri kullanıyordu. Donald 16 aylıkken sözler kurmaya başladı ancak Gua konuşamıyordu. Görünüşe göre Gua erken bakılırsavlerde harika olsa da, sonunda beyni Donald’ın gelişmenine ayak uyduramayacaktı.
Beklendiği üzere, bir şempanzenin kardeş olması Donald’a ziyan vermeye başladı ve Donald, Gua’nın çıkardığı sesleri taklit etmeye başladı. Deney Gua’nın daha insan olmasını isterken, Donald daha fazlaca şempanze oluyordu. Dokuz ay daha sonrasında deney durduruldu.
Gua, Florida’daki Yerkes Bölgesel Primat Araştırma Merkezine geri gönderildi ve burada bir yıldan kısa bir süre daha sonra zatürre niçiniyle ölene kadar daha fazla çalışmaya katıldı.
Günümüz standartlarına nazaran alışılmışın haricinde ve son derece etik dışı olsa da, çalışma kimi büyüleyici sonuçları ortaya çıkardı. Birden fazla vakit hayvanlar, bilhassa 1900’lerde, onlara inandığımızdan epeyce daha uyanıktı, lakin bu gelişme onları sırf bir yere kadar taşıyabiliyor üzere görünüyor. Hatta kimi primatların sözleri oluşturmak için ses yeteneklerine sahip oldukları gösterildi, lakin bu köprüyü geçmek için beyin gelişmeninden mahrumlar.
Yani, kendi cinsimiz içerisinde olmasa da, başka cinsler ile karşılaştırmada kısmi bir yanıtımız var: Bir noktaya kadar insanlardan daha akıllı (hatta birtakım ölçütlere bakılırsa daha akıllı) olsalar da, şempanzeler insan olarak yetiştirilemezler.
Alıntıdır