Ukrayna Rusya savaşı bir tarafı bırakıldığında son devrin en kıymetli gündem hususların bir de güç. Pandeminin etkisinin azalması ve birfazlaca dalda üretimin hızlanmasıyla birlikte 2021 yılında güç talebinin artması beklenen bir gelişmeydi. Fakat pandemi daha sonrası devirde süratle yükselen güç talebine beklenmedik öbür gelişme de (Ukrayna-Rusya Savaşı) eklenince, güç piyasalarında rekor fiyatlar görülmeye başlandı.
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de bu gelişmelerden etkilendi. Hal bu biçimdeyken Türkiye’nin son senelerda gerçekleştirdiği güç ataklarının değeri bir sefer daha ortaya çıkmış oldu. Doğalgaz arama ve çıkarma faaliyetlerine sürat verilmesi, HES’lerin sayısını artırarak daha verimli hale getirilmesi, nükleer santraller, rüzgâr ve güneş güç santralleri ile alternatif güç kaynaklarına yönelmeyi bu atakların başını çekiyor.
Son periyotta muhalefet başkanlarının Türkiye’nin güç arz güvenliğine yönelik tenkitleri de TV ve gazetelerde çarpıtılarak aktarılmaya başlandı. Son olarak dünyada elektrik fiyatlarına yüzde 127 artırım yapılan diğer ülke görmediğini tez eden CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin doğalgaz ve elektrikte ‘nükleer santral devreye girerse’ Rusya’ya yüzde 60 bağımlı olacağını öne sürdü. Sayılara bakıldığında daha evvel birfazlaca hususta hesap yapan Kılıçdaroğlu’nun hesabı bir daha tutmadı. Kılıçdaroğlu’nun savını kıymetlendiren uzmanlar, “Bu hesabı Rusya bu biçimde yapamazdı’ değerlendirmesinde bulunuyor. İşte ayrıntılar…
TÜRKİYE’NİN GÜÇ TALEBİ BÜYÜMEYE BAĞLI OLARAK ARTIYOR
Süratli büyümenin tesiriyle son 20 yıl ortasında Türkiye’nin birincil güç talebi yıllık ortalama yüzde 3,1 artarken, OECD yıllık ortalaması -%0,3 düştü. bir daha tıpkı devirde yıllık elektrik talep artış oranı %4,4 iken OECD yıllık artış ortalaması %0,5’te kaldı. Türkiye’nin yüksek güç talebinin meselesiz karşılanması için güç altyapısına büyük yatırımlar yapıldı. Bu kapsamda, 2002 yılında 31.846 MW olan elektrik heyeti gücümüz 3,1 katına çıkarılarak 2021 yılı sonunda toplam 99.820 MW olması sağlandı. Türkiye’nin yerli ve yenilenebilir güç kaynaklı şurası gücü de 19.143 MW’tan 64.993 MW’a yükseltildi. Bugün toplam heyeti gücümüzün yüzde 65’i yerli, yüzde 54’ü ise yenilenebilir güç kaynaklı.
TÜRKİYE, AVRUPA’DA EN UCUZ ELEKTRİK KULLANAN 3. ÜLKE
Avrupa’da meskenlerde kullanılan elektrik ve doğalgaz meblağlarını takip eden Household Energy Price Index (HEPI) isimli kurumun 2021 sonu datalarına bakılırsa, Avrupa’da en kıymetli elektriği Almanya tüketiyor. Elektrik vergiler dahil kWh başı ünite fiyatı EuroCent olarak Almanya’da 50.07, İngiltere’de 47.11, İtalya’da 34.19, Hollanda’da 30.06, komşumuz Yunanistan’da 18.51… AB ortalaması 24.67 EuroCent. Türkiye’de ise 8,81 EuroCent. Türkiye Avrupa’da en ucuz elektrik kullanan 3. ülke.
Güç emtialarının global fiyatlarındaki bu dramatik artışlar karşısında vatandaşı korumak ismine kıymetli vergi gelirlerinden vazgeçilmesinin yanında elektrik ve doğal gazın eser maliyetinin birinci kademe elektrikte yarısı, doğal gazda ise yüzde 75’i devlet tarafınca üstleniliyor. Devlet tarafınca sağlanan bu takviyeler yardımıyla şu an Avrupa’da vatandaşlarına en ucuz elektrik sunan üçüncü, doğal gazda ise en ucuz fiyatın uygulandığı ülke Türkiye’dir. 2021 yılında; 80 milyar TL doğal gaz, 20 milyar TL elektrik, 65 milyar TL akaryakıt (ÖTV almamak suretiyle) alanlarında olmak üzere vatandaşlara toplam 165 milyar TL takviye sağlandı. Yalnızca elektrik ve doğal gazdaki takviye hane başı yaklaşık 5.000 TL’ye tekabül ediyor.
6 MİLYAR METREKÜP İLAVE DOĞAL GAZ KULLANILDI
Öte yandan 2021 yılında yaşanan kuraklıkla bir arada azalan yağışlar niçiniyle hidroelektrik kaynaklı elektrik üretiminde dramatik bir düşüş yaşanmış fakat oluşan açık doğal gaz santralleri ile kapatılarak elektrik arzının kesintisiz devem etmesi sağlandı. Bu niçinle 2021 yılında elektrik üretiminde 6 milyar metreküplük fazladan doğal gaz kullanması gerçekleştirildi. 2021 yılındaki elektrik tüketimimiz bundan evvelki yıla göre yaklaşık %8 artış göstererek 330 milyar kWh oldu. Bu tüketimin %44,1’i sanayi, %24,3’ü ticarethane ve %24,2’si meskenlerde gerçekleşti. Elektrik santrallerden üretilen elektriğin 47 milyon 312 bin aboneye problemsiz ulaştırılması için iletim ve dağıtım şebeke uzunluğumuz toplam 1 milyon 358 bin km’nin üzerine çıkarıldı. Bu kapsamda, elektrik dağıtım bölümünde birinci, ikinci ve üçüncü uygulama devirlerini kapsayan 2006-2020 senelerında Ocak 2022 TÜFE’ye nazaran 96,8 milyar TL yatırım yapıldı.
ELEKTRİKTE KADEMELİ TARİFE UYGULAMASINA GEÇİLDİ
Elektrikte katma paha vergisinin (KDV) yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmesi ile düşük tüketim sonunun günlük 8 kWh, aylık olarak da 240 kWh’ye yükseltilmesiyle faturalarda yüzde 14 üzere bir indirim sağlanmış oldu. Bu sayede yalnızca alt gelir kümesinin değil orta gelir kümesinin da birinci kademe ortasında kalarak faturalarında güzelleşme olması sağlandı.
4 YIL İÇİNDE 87,5 MİLYAR TL YATIRIM YAPILACAK
2021-2025 yıllarını kapsayan dördüncü uygulama periyodunda bugünün fiyatlarıyla 87,5 milyar TL’lik yatırım yapılması öngörülüyor. Elektrik İletim sistemine ise 2015-2020 yılları içinde Ocak 2022 TÜFE’ye bakılırsa 34,9 milyar TL yatırım yapılmışken 2021-2023 senelerında ise bugünün fiyatlarıyla 26,6 milyar TL’lik yatırım yapılması planlanıyor.
DOĞAL GAZ FİYATLARI 2 YILIN REKORUNU KIRDI
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik bombalama ve füze ataklarından dolayı doğal gaz altyapısının ziyan görmesi ve gaz akışının kesintiye uğrayabileceği telaşları fiyatları artırıyor. Savaşın tesiriyle Avrupa’da doğal gaz fiyatları 198,5 avroya çıkarak son iki yılın rekor düzeyine ulaştı.
HEPI’nin doğal gaz bilgilerine göre, Avrupa’da en kıymetli doğalgazı 24,24 EuroCent ile Hollandalılar tüketmiş. Onları 23,66 EuroCent ile İsveçliler, 23.13 EuroCent ile Almanlar izlemiş. Yunan komşularımız ünite başına 9,48 EuroCent ödemiş! AB ülkelerinin aylık ortalama doğalgaz faturası kWh başına 7,5 EuroCent, İstanbul’da kWh başına doğalgaza ödenen fatura 1,42 EuroCent. Yani Türkiye 22. sırada. 2022 başından itibaren doğalgaz ve elektriğe yapılan artırımlar ve daha sonradan KDV indirimi dikkate alınırsa, bu sayılar biraz değişir elbette. Lakin Rusya kriziyle bir arada birebir anda Avrupa’da da fiyatların yüzde 80’lere varan oranlarda arttığı düşünülürse, listelerde Türkiye’nin yerinin değişmesi beklenmiyor.
İngiltere merkezli Independent Gazetesi’nin 29 Eylül 2021 tarihindeki sayısında yer alan “Avrupa’da doğalgaz ve elektrik meblağları 9 ayda yüzde 250 arttı” başlıklı haberine nazaran Sanayi ve ticari gaz fiyatında İsveç 0.073 euro/kWh ile birinci sıradayken, Türkiye 0.016 euro/kWh ile 38. sırada. Konut elektriğinde İrlanda 0.22 euro/kWh ile birinci sırada, Türkiye 0.066 euro/kWh ile 34. Sırada yer alıyor.
DOĞAL GAZSIZ VİLAYET KALMADI
Güç deyince akla gelen bir öteki kaynak ise doğal gaz. Ömür kalitesini artıran bu güç kaynağını tüm vatandaşlarına ulaştırmak için yatırımlarına sürat kesmeden devam ediyor. 2021 yılında doğal gaz tüketimimiz bundan evvelki yıla bakılırsa yaklaşık yüzde 23 artarak 60 milyar metreküp ulaştı. Bu tüketimin yüzde 38,5’i konut, yüzde 35,4’ü elektrik ve yüzde 26,1’i endüstride gerçekleşmişti. Bu tüketim bedelinin meselesiz olarak karşılanması için doğal gaz iletim ve dağıtımında 2003-2021 senelerında Ocak 2022 TÜFE’ye bakılırsa 103,4 milyar TL yatırım yapıldı. Bugünün fiyatlarıyla; dağıtım alanında 2025 yılına kadar 37 milyar TL, doğal gaz iletim alanında ise 2024 yılına kadar yaklaşık 40 milyar TL yatırım yapılması öngörülüyor. Türkiye, 2022 yılında 5 vilayette kullanılan doğal gazı bugün itibariyle bütün vilayetlerine ulaştırmış durumda. 2022 yılında doğal gaz kullanım imkânı sunulan nüfus 17 milyondan 69 milyona ulaşmış durumda. 2022-2026 periyodunda ise ek 319 yerleşim yerine daha doğal gaz ulaştırılması planlanıyor.
TÜRKİYE TARİHİNİN EN BÜYÜK KEŞFİ YAPILDI
Petrol ve doğal gazda dışa bağımlılığı azaltmak için kara ve deniz alanlarında ağır arama çalışmalarına devam eden Türkiye, bu kapsamda denizlerimizde 17 sondaj gerçekleştirdi. Bu ağır arama çalışmalarının sonucunda Karadeniz’de Sakarya Alanında 540 milyar metreküplük tarihimizin en büyük keşfi yapıldı. Keşfedilen bu rezervin 2023 yılında vatandaşların kullanmasına sunulmasına yönelik çalışmalar planlanan takvime nazaran ilerliyor. 2026 yılında alandaki gaz üretiminin plato pahaya ulaşılmasıyla bir arada konutlardaki doğal gaz tüketiminin tamamı kendi doğal gazımız ile karşılanabilecek.
DOĞAL GAZ DEPOLAMA KAPASİTESİ 11 MİLYAR METREKÜPE ULAŞACAK
Doğal gaz arz güvenliğimizin sağlanmasının yanında bu alanda ticaret merkezi olmamıza yönelik, 2002 yılında 92 milyon metreküp olan ulusal toplam günlük doğal gaz giriş kapasitemiz yaklaşık 4 katına çıkarılarak mevcut durumda 360 milyon metreküp giriş kapasitesine ulaştı. Bu kapsamda, iki FSRU tesisi devreye alınmış olup, üçüncü tesisin inşasına devam ediliyor. Ayrıyeten, inşaları ve genişleme çalışmalarına devam edilen iki yer altı depomuzun 2023 yılında tamamlanmalarıyla birlikte yer altında 10 milyar metreküplük depolama kapasitesine ulaşmış olacağız. LNG depolamayla bir arada toplam doğal gaz depolama kapasitemiz 11 milyar metreküpe ulaşacak.
TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ İÇİN GERİ SAYIM BAŞLADI
Bilhassa Paris İklim Mutabakatı kapsamında elektrik alanındaki karbonsuz üretime yönelim niçiniyle son periyotta nükleer güç santralleri ehemmiyet kazanmaya başladı. Bugün itibariyle 19 farklı ülkede 52 adet nükleer güç reaktörünün inşasına devam edilirken halihazırda 32 ülkede 439 reaktör faaliyet gösteriyor. Bu manada Türkiye ise 3 nükleer güç santrali için kollarını sıvadı. Türkiye’nin birinci nükleer güç santrali olacak olan Akkuyu NGS’nin inşası devam ediyor. Santralin 2023 yılında birinci ünitesi devreye girecek olup birer yıl ortayla öteki üç ünite de devreye alınması planlanıyor. 2026’da tam kapasite üretime geçecek.
Kılıçdaroğlu Türkiye’nin doğalgaz ve elektrikte ‘nükleer santral devreye girerse’ Rusya’ya yüzde 60 bağımlı olacağını öne sürdü. Kaynaklara bakılırsa, Türkiye’nin tükettiği doğal gazda Rusya’nın hissesi 2019 yılında yüzde 33’e gerilemiş durumda. Azerbaycan’dan gaz alımı artmış. Öte yandan Karadeniz gazı gelecek yıl devreye girmesi, TANAP’ın hissesinin artırılması, 2010’da İsrail’le planlanan Mısır-İsrail doğalgaz sınırını bir daha gündeme alması bağımlığı daha da azaltması bekleniyor.
HESABI RUSYA YAPSA BU SAYISI ÇIKARAMAZDI
“Kılıçdaroğlu’nun sayısı yükseltmek için kullandığı nükleer santral ise 2023 sonunda deneme üretimine, 2026’da ise tam kapasite üretime geçecek. Bu durumda bile güç gereksinimimizin yüzde 7,7’sini karşılayacak; daha sonra hissesi azalacak, 2030’da yüzde 6.3’e, 2040’ta ise yüzde 3.9’a düşecek. Yani bu hesabı Rusya yapsa, bugünkü hissesini korusa, üzerine de nükleer santrali eklese ancak ‘2026’ yılı için yüzde 40’ı bulabilir” yorumları yapıldı.
Avrupa ise, AB İstatistik Ofisi (Eurostat) bilgilerine göre 2020’de doğalgaz gereksiniminin yüzde 38’ini Rusya’dan karşıladı. Almanya, doğal gaz ithalatının yüzde 55’ini, petrol ithalatının yüzde 40’tan fazlasını Rusya’dan yapıyor. Rusya krizi ile birlikte dondurduğu ‘Kuzey Akım-2 Boru Hattı’ hariç!
PETROL FİYATLARI 137 DOLARDAN DÖNDÜ
Pandeminin akabinde gelen ekonomik toparlanmanın oluşturduğu kuvvetli talep artışı, global üretimde yaşanan aksaklıklar, navlun maliyeti başta olmak üzere tedarik ayağındaki düşünceler, yeşil güç dönüşümü kapsamında memleketler arası alanda hidrokarbona yönelik yatırımların azalması, mevcut global yenilenebilir güç kapasitesinin talebi karşılayamaması, Avrupa ülkelerindeki depolama tesislerinde gereğince doğal gaz bulunmaması, memleketler arası siyasi krizler, vb. konular niçiniyle 2021 yılı son çeyreğinde global güç emtia meblağları eşi görülmemiş biçimde yüksek düzeylere ulaştı. Brent petrolün varil fiyatının 2020 yılı ortalaması 42 dolar, 2021 yılı ortalaması 70 dolar ve 2022 yılı ortalaması 89 dolar çıktı. Buna son olarak Ukrayna Rusya savaşı da eklenince petrol fiyatları 7 Mart 2022’de aşılışta 137 dolar düzeylerini gördü. ondan sonrasında 130 düzeylerine geriledi. Petrol, 2014 yılı Eylül ayından bu yana en yüksek bedele ulaşmış oldu.. Bu da doğal olarak akaryakıtın pompa fiyatlarını üst çekti.
KAYNAK: HABER7
Okumaya devam et...
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de bu gelişmelerden etkilendi. Hal bu biçimdeyken Türkiye’nin son senelerda gerçekleştirdiği güç ataklarının değeri bir sefer daha ortaya çıkmış oldu. Doğalgaz arama ve çıkarma faaliyetlerine sürat verilmesi, HES’lerin sayısını artırarak daha verimli hale getirilmesi, nükleer santraller, rüzgâr ve güneş güç santralleri ile alternatif güç kaynaklarına yönelmeyi bu atakların başını çekiyor.
Son periyotta muhalefet başkanlarının Türkiye’nin güç arz güvenliğine yönelik tenkitleri de TV ve gazetelerde çarpıtılarak aktarılmaya başlandı. Son olarak dünyada elektrik fiyatlarına yüzde 127 artırım yapılan diğer ülke görmediğini tez eden CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin doğalgaz ve elektrikte ‘nükleer santral devreye girerse’ Rusya’ya yüzde 60 bağımlı olacağını öne sürdü. Sayılara bakıldığında daha evvel birfazlaca hususta hesap yapan Kılıçdaroğlu’nun hesabı bir daha tutmadı. Kılıçdaroğlu’nun savını kıymetlendiren uzmanlar, “Bu hesabı Rusya bu biçimde yapamazdı’ değerlendirmesinde bulunuyor. İşte ayrıntılar…
TÜRKİYE’NİN GÜÇ TALEBİ BÜYÜMEYE BAĞLI OLARAK ARTIYOR
Süratli büyümenin tesiriyle son 20 yıl ortasında Türkiye’nin birincil güç talebi yıllık ortalama yüzde 3,1 artarken, OECD yıllık ortalaması -%0,3 düştü. bir daha tıpkı devirde yıllık elektrik talep artış oranı %4,4 iken OECD yıllık artış ortalaması %0,5’te kaldı. Türkiye’nin yüksek güç talebinin meselesiz karşılanması için güç altyapısına büyük yatırımlar yapıldı. Bu kapsamda, 2002 yılında 31.846 MW olan elektrik heyeti gücümüz 3,1 katına çıkarılarak 2021 yılı sonunda toplam 99.820 MW olması sağlandı. Türkiye’nin yerli ve yenilenebilir güç kaynaklı şurası gücü de 19.143 MW’tan 64.993 MW’a yükseltildi. Bugün toplam heyeti gücümüzün yüzde 65’i yerli, yüzde 54’ü ise yenilenebilir güç kaynaklı.
TÜRKİYE, AVRUPA’DA EN UCUZ ELEKTRİK KULLANAN 3. ÜLKE
Avrupa’da meskenlerde kullanılan elektrik ve doğalgaz meblağlarını takip eden Household Energy Price Index (HEPI) isimli kurumun 2021 sonu datalarına bakılırsa, Avrupa’da en kıymetli elektriği Almanya tüketiyor. Elektrik vergiler dahil kWh başı ünite fiyatı EuroCent olarak Almanya’da 50.07, İngiltere’de 47.11, İtalya’da 34.19, Hollanda’da 30.06, komşumuz Yunanistan’da 18.51… AB ortalaması 24.67 EuroCent. Türkiye’de ise 8,81 EuroCent. Türkiye Avrupa’da en ucuz elektrik kullanan 3. ülke.
Güç emtialarının global fiyatlarındaki bu dramatik artışlar karşısında vatandaşı korumak ismine kıymetli vergi gelirlerinden vazgeçilmesinin yanında elektrik ve doğal gazın eser maliyetinin birinci kademe elektrikte yarısı, doğal gazda ise yüzde 75’i devlet tarafınca üstleniliyor. Devlet tarafınca sağlanan bu takviyeler yardımıyla şu an Avrupa’da vatandaşlarına en ucuz elektrik sunan üçüncü, doğal gazda ise en ucuz fiyatın uygulandığı ülke Türkiye’dir. 2021 yılında; 80 milyar TL doğal gaz, 20 milyar TL elektrik, 65 milyar TL akaryakıt (ÖTV almamak suretiyle) alanlarında olmak üzere vatandaşlara toplam 165 milyar TL takviye sağlandı. Yalnızca elektrik ve doğal gazdaki takviye hane başı yaklaşık 5.000 TL’ye tekabül ediyor.
6 MİLYAR METREKÜP İLAVE DOĞAL GAZ KULLANILDI
Öte yandan 2021 yılında yaşanan kuraklıkla bir arada azalan yağışlar niçiniyle hidroelektrik kaynaklı elektrik üretiminde dramatik bir düşüş yaşanmış fakat oluşan açık doğal gaz santralleri ile kapatılarak elektrik arzının kesintisiz devem etmesi sağlandı. Bu niçinle 2021 yılında elektrik üretiminde 6 milyar metreküplük fazladan doğal gaz kullanması gerçekleştirildi. 2021 yılındaki elektrik tüketimimiz bundan evvelki yıla göre yaklaşık %8 artış göstererek 330 milyar kWh oldu. Bu tüketimin %44,1’i sanayi, %24,3’ü ticarethane ve %24,2’si meskenlerde gerçekleşti. Elektrik santrallerden üretilen elektriğin 47 milyon 312 bin aboneye problemsiz ulaştırılması için iletim ve dağıtım şebeke uzunluğumuz toplam 1 milyon 358 bin km’nin üzerine çıkarıldı. Bu kapsamda, elektrik dağıtım bölümünde birinci, ikinci ve üçüncü uygulama devirlerini kapsayan 2006-2020 senelerında Ocak 2022 TÜFE’ye nazaran 96,8 milyar TL yatırım yapıldı.
ELEKTRİKTE KADEMELİ TARİFE UYGULAMASINA GEÇİLDİ
Elektrikte katma paha vergisinin (KDV) yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmesi ile düşük tüketim sonunun günlük 8 kWh, aylık olarak da 240 kWh’ye yükseltilmesiyle faturalarda yüzde 14 üzere bir indirim sağlanmış oldu. Bu sayede yalnızca alt gelir kümesinin değil orta gelir kümesinin da birinci kademe ortasında kalarak faturalarında güzelleşme olması sağlandı.
4 YIL İÇİNDE 87,5 MİLYAR TL YATIRIM YAPILACAK
2021-2025 yıllarını kapsayan dördüncü uygulama periyodunda bugünün fiyatlarıyla 87,5 milyar TL’lik yatırım yapılması öngörülüyor. Elektrik İletim sistemine ise 2015-2020 yılları içinde Ocak 2022 TÜFE’ye bakılırsa 34,9 milyar TL yatırım yapılmışken 2021-2023 senelerında ise bugünün fiyatlarıyla 26,6 milyar TL’lik yatırım yapılması planlanıyor.
DOĞAL GAZ FİYATLARI 2 YILIN REKORUNU KIRDI
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik bombalama ve füze ataklarından dolayı doğal gaz altyapısının ziyan görmesi ve gaz akışının kesintiye uğrayabileceği telaşları fiyatları artırıyor. Savaşın tesiriyle Avrupa’da doğal gaz fiyatları 198,5 avroya çıkarak son iki yılın rekor düzeyine ulaştı.
HEPI’nin doğal gaz bilgilerine göre, Avrupa’da en kıymetli doğalgazı 24,24 EuroCent ile Hollandalılar tüketmiş. Onları 23,66 EuroCent ile İsveçliler, 23.13 EuroCent ile Almanlar izlemiş. Yunan komşularımız ünite başına 9,48 EuroCent ödemiş! AB ülkelerinin aylık ortalama doğalgaz faturası kWh başına 7,5 EuroCent, İstanbul’da kWh başına doğalgaza ödenen fatura 1,42 EuroCent. Yani Türkiye 22. sırada. 2022 başından itibaren doğalgaz ve elektriğe yapılan artırımlar ve daha sonradan KDV indirimi dikkate alınırsa, bu sayılar biraz değişir elbette. Lakin Rusya kriziyle bir arada birebir anda Avrupa’da da fiyatların yüzde 80’lere varan oranlarda arttığı düşünülürse, listelerde Türkiye’nin yerinin değişmesi beklenmiyor.
İngiltere merkezli Independent Gazetesi’nin 29 Eylül 2021 tarihindeki sayısında yer alan “Avrupa’da doğalgaz ve elektrik meblağları 9 ayda yüzde 250 arttı” başlıklı haberine nazaran Sanayi ve ticari gaz fiyatında İsveç 0.073 euro/kWh ile birinci sıradayken, Türkiye 0.016 euro/kWh ile 38. sırada. Konut elektriğinde İrlanda 0.22 euro/kWh ile birinci sırada, Türkiye 0.066 euro/kWh ile 34. Sırada yer alıyor.
DOĞAL GAZSIZ VİLAYET KALMADI
Güç deyince akla gelen bir öteki kaynak ise doğal gaz. Ömür kalitesini artıran bu güç kaynağını tüm vatandaşlarına ulaştırmak için yatırımlarına sürat kesmeden devam ediyor. 2021 yılında doğal gaz tüketimimiz bundan evvelki yıla bakılırsa yaklaşık yüzde 23 artarak 60 milyar metreküp ulaştı. Bu tüketimin yüzde 38,5’i konut, yüzde 35,4’ü elektrik ve yüzde 26,1’i endüstride gerçekleşmişti. Bu tüketim bedelinin meselesiz olarak karşılanması için doğal gaz iletim ve dağıtımında 2003-2021 senelerında Ocak 2022 TÜFE’ye bakılırsa 103,4 milyar TL yatırım yapıldı. Bugünün fiyatlarıyla; dağıtım alanında 2025 yılına kadar 37 milyar TL, doğal gaz iletim alanında ise 2024 yılına kadar yaklaşık 40 milyar TL yatırım yapılması öngörülüyor. Türkiye, 2022 yılında 5 vilayette kullanılan doğal gazı bugün itibariyle bütün vilayetlerine ulaştırmış durumda. 2022 yılında doğal gaz kullanım imkânı sunulan nüfus 17 milyondan 69 milyona ulaşmış durumda. 2022-2026 periyodunda ise ek 319 yerleşim yerine daha doğal gaz ulaştırılması planlanıyor.
TÜRKİYE TARİHİNİN EN BÜYÜK KEŞFİ YAPILDI
Petrol ve doğal gazda dışa bağımlılığı azaltmak için kara ve deniz alanlarında ağır arama çalışmalarına devam eden Türkiye, bu kapsamda denizlerimizde 17 sondaj gerçekleştirdi. Bu ağır arama çalışmalarının sonucunda Karadeniz’de Sakarya Alanında 540 milyar metreküplük tarihimizin en büyük keşfi yapıldı. Keşfedilen bu rezervin 2023 yılında vatandaşların kullanmasına sunulmasına yönelik çalışmalar planlanan takvime nazaran ilerliyor. 2026 yılında alandaki gaz üretiminin plato pahaya ulaşılmasıyla bir arada konutlardaki doğal gaz tüketiminin tamamı kendi doğal gazımız ile karşılanabilecek.
DOĞAL GAZ DEPOLAMA KAPASİTESİ 11 MİLYAR METREKÜPE ULAŞACAK
Doğal gaz arz güvenliğimizin sağlanmasının yanında bu alanda ticaret merkezi olmamıza yönelik, 2002 yılında 92 milyon metreküp olan ulusal toplam günlük doğal gaz giriş kapasitemiz yaklaşık 4 katına çıkarılarak mevcut durumda 360 milyon metreküp giriş kapasitesine ulaştı. Bu kapsamda, iki FSRU tesisi devreye alınmış olup, üçüncü tesisin inşasına devam ediliyor. Ayrıyeten, inşaları ve genişleme çalışmalarına devam edilen iki yer altı depomuzun 2023 yılında tamamlanmalarıyla birlikte yer altında 10 milyar metreküplük depolama kapasitesine ulaşmış olacağız. LNG depolamayla bir arada toplam doğal gaz depolama kapasitemiz 11 milyar metreküpe ulaşacak.
TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ İÇİN GERİ SAYIM BAŞLADI
Bilhassa Paris İklim Mutabakatı kapsamında elektrik alanındaki karbonsuz üretime yönelim niçiniyle son periyotta nükleer güç santralleri ehemmiyet kazanmaya başladı. Bugün itibariyle 19 farklı ülkede 52 adet nükleer güç reaktörünün inşasına devam edilirken halihazırda 32 ülkede 439 reaktör faaliyet gösteriyor. Bu manada Türkiye ise 3 nükleer güç santrali için kollarını sıvadı. Türkiye’nin birinci nükleer güç santrali olacak olan Akkuyu NGS’nin inşası devam ediyor. Santralin 2023 yılında birinci ünitesi devreye girecek olup birer yıl ortayla öteki üç ünite de devreye alınması planlanıyor. 2026’da tam kapasite üretime geçecek.
Kılıçdaroğlu Türkiye’nin doğalgaz ve elektrikte ‘nükleer santral devreye girerse’ Rusya’ya yüzde 60 bağımlı olacağını öne sürdü. Kaynaklara bakılırsa, Türkiye’nin tükettiği doğal gazda Rusya’nın hissesi 2019 yılında yüzde 33’e gerilemiş durumda. Azerbaycan’dan gaz alımı artmış. Öte yandan Karadeniz gazı gelecek yıl devreye girmesi, TANAP’ın hissesinin artırılması, 2010’da İsrail’le planlanan Mısır-İsrail doğalgaz sınırını bir daha gündeme alması bağımlığı daha da azaltması bekleniyor.
HESABI RUSYA YAPSA BU SAYISI ÇIKARAMAZDI
“Kılıçdaroğlu’nun sayısı yükseltmek için kullandığı nükleer santral ise 2023 sonunda deneme üretimine, 2026’da ise tam kapasite üretime geçecek. Bu durumda bile güç gereksinimimizin yüzde 7,7’sini karşılayacak; daha sonra hissesi azalacak, 2030’da yüzde 6.3’e, 2040’ta ise yüzde 3.9’a düşecek. Yani bu hesabı Rusya yapsa, bugünkü hissesini korusa, üzerine de nükleer santrali eklese ancak ‘2026’ yılı için yüzde 40’ı bulabilir” yorumları yapıldı.
Avrupa ise, AB İstatistik Ofisi (Eurostat) bilgilerine göre 2020’de doğalgaz gereksiniminin yüzde 38’ini Rusya’dan karşıladı. Almanya, doğal gaz ithalatının yüzde 55’ini, petrol ithalatının yüzde 40’tan fazlasını Rusya’dan yapıyor. Rusya krizi ile birlikte dondurduğu ‘Kuzey Akım-2 Boru Hattı’ hariç!
PETROL FİYATLARI 137 DOLARDAN DÖNDÜ
Pandeminin akabinde gelen ekonomik toparlanmanın oluşturduğu kuvvetli talep artışı, global üretimde yaşanan aksaklıklar, navlun maliyeti başta olmak üzere tedarik ayağındaki düşünceler, yeşil güç dönüşümü kapsamında memleketler arası alanda hidrokarbona yönelik yatırımların azalması, mevcut global yenilenebilir güç kapasitesinin talebi karşılayamaması, Avrupa ülkelerindeki depolama tesislerinde gereğince doğal gaz bulunmaması, memleketler arası siyasi krizler, vb. konular niçiniyle 2021 yılı son çeyreğinde global güç emtia meblağları eşi görülmemiş biçimde yüksek düzeylere ulaştı. Brent petrolün varil fiyatının 2020 yılı ortalaması 42 dolar, 2021 yılı ortalaması 70 dolar ve 2022 yılı ortalaması 89 dolar çıktı. Buna son olarak Ukrayna Rusya savaşı da eklenince petrol fiyatları 7 Mart 2022’de aşılışta 137 dolar düzeylerini gördü. ondan sonrasında 130 düzeylerine geriledi. Petrol, 2014 yılı Eylül ayından bu yana en yüksek bedele ulaşmış oldu.. Bu da doğal olarak akaryakıtın pompa fiyatlarını üst çekti.
KAYNAK: HABER7
Okumaya devam et...