ANKARA – Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), yılın birinci 7 ayında cari açığın 36.6 milyar dolar olduğunu deklare etti. 7 aylık kaynağı bilinmeyen para girişi (net kusur ve noksan kalemi) ise 24.34 milyar dolar oldu.
İYİ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Prof. Dr. Ümit Özlale, Merkez Bankası’nın deklare ettiğı sayıları kıymetlendirdi. Ortaya çıkan durumun data akışındaki vakit tutarsızlığı üzere ölçüm sorunlarından kaynaklanıyor olabileceğini belirten Özlale, “Ancak cari açığın yüzde 66,4’ü kadar bir ölçüm sorununu kabul etmek de pek mümkün değil. Üstelik 7 ay üst üste net yanılgı ve noksan kaleminin olumlu geldiği yalnızca iki devir var. Birincisi Eylül 2008-Mart 2009 ortası. bu vakitte 12,9 milyar USD net yanılgı ve noksan var. İkincisi ise 2022’nin birinci 7 ayı ve bu son 7 aydaki net yanılgı ve noksan 2008-2009’dakinin neredeyse 2 katı. Hal bu biçimde olunca bu ölçünün tamamını net kusur ve noksan olarak kabul etmek güç oluyor. İçindeki kıymetli bir kısma ne yanılgı ne noksan demek daha yanlışsız olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘YENİ İKTİSAT MODELİNİN PEK DE İŞE YARAMADIĞINI GÖRMÜŞ OLDUK’
Ödemeler istikrarını de ilgilendiren ve iki gün evvel açıklanan öbür bir bilgi de dış ticaret endeksleri. Temmuzda bundan evvelki aya nazaran ihracatın yüzde 6,8, ithalatın ise yüzde 11,3 arttığının belirtildiğını hatırlatan Özlale, “Birim fiyat kısmı ise tam bir trajedi. İhracatımızın ünite fiyatı yüzde 6,2, ithalatımızın ünite fiyatı ise yüzde 27 artmış. Yani ihracata dayalı büyümeyi ucuz işgücü üzerinden kurgulayan yeni iktisat modelinin pek de işe yaramadığını bir daha görmüş olduk” dedi ve şu yorumda bulundu:
“Mesele yalnızca fiyat değil, ölçü olarak dünyaya ödemeler istikrarını bozacak tarafta bağlanıyoruz. Güç krizi niçiniyle Avrupa’ya ihracatımızın azalma ihtimalinin pek yüksek olduğunu, turizm gelirlerindeki dönem etkisinin bittiğini düşündüğünüzde cari açık cephesinde işlerin güzele gitmeyeceğini net biçimde söyleyebiliriz. Ülkemizin yatırım çekiciliğinin pamuk ipliğine bağlı olduğunu da düşündüğünüzde ‘bu açığı finanse etmek için net kusur ve noksanı daha ne kadar kullanabilirler?’ sorusu akla geliyor. Şayet kaynağı aşikâr olmasa da finansman bulamazsak rezerv yakmamız gerekecek lakin ülkemizde pek kullanılabilir rezerv olmadığını anlatmaktan ya da duymaktan en az bizim kadar sizler de rahatsız olmuşsunuzdur.”
‘YAVAŞLAMA CUMHUBAŞKANINI ÇOK RAHATSIZ ETMİŞ OLMALI’
İYİ Partili Özlale’ye nazaran açıklanan sanayi üretimi verisi ie gerçek daldaki ser dııruşa işaret ediyor. Sanayi üretiminde aylık yüzde 6,2 azalma yaşandığını, bir başka yavaşlama göstergesinin de perakende satışlarda ortaya çıktığını belirten Özlale, “Bu yavaşlama belirtileri hükümeti ve bilhassa Sayın Cumhurbaşkanını fazlaca rahatsız etmiş olmalı ki yeni bir büyük kredi paketine hazırlandıklarını biliyoruz” dedi ve şöyleki devam etti:
“‘Bunun enflasyonist bir tesiri olur mu’ diye akademik tartışmalara gerek yok zira enflasyon hükümetin pek de umurunda değil. Örneğin dün Sayın Cumhurbaşkanı yeni konut projesini deklare etti lakin iki gün evvel gelen inşaat maliyet endeksi verisi bina inşaatı maliyetlerinin temmuzda aylık yüzde 7,1 artışla yıllık yüzde 110,6’ya çıktığını söylemiş oldu. Üretim maliyetleri bu biçimde denetimsiz artmaya devam ederken minimum ücretlilere konut alma imkânı sunacak projenin gerçekleşme ihtimali de düşündürücü açıkçası.”
‘İŞ BULMA ÜMİDİNİ KAYBEDENLER İŞ ARAMAKTAN VAZGEÇİYOR, TÜİK İŞSİZLİK AZALDI DİYOR’
Son iki günde hükümetin ‘başarı göstergesi’ olarak sunabileceği tek olumlu göstergenin TÜİK’in deklare ettiğı işsizlik oranının azalması verisi olduğunu söyleyen Özlale, “TÜİK bilgilerine bakılırsa bir ayda istihdam 148 bin kişi azalmış bulunmasına karşın işgücündeki 262 bin kişilik azalmanın tesiriyle işsizlik oranında bir azalma yaşandı. halbuki tüm geniş tarifli işsizlik oranlarında bir artış vardı” dedi ve şu biçimde devam etti:
“Reel bölüm üretimi daha fazla sürdüremiyor… İktisattaki döviz talebi artıyor lakin ülkeye döviz girişi açıklanamayan kanallardan gerçekleşiyor ve ne kadar sürdürülebilir olduğu muhakkak değil… Fiyat artışları durmaksızın yoluna devam ederken vatandaş iş bulma ümidini yitiriyor… bu biçimde bir ortamda milyonlarca TL harcayarak yaptıkları aktiflikte Cumhurbaşkanı vatandaşa ucuz konut imkanı sunacakları projelerini anlatıyor.” (DUVAR)
Okumaya devam et...
İYİ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Prof. Dr. Ümit Özlale, Merkez Bankası’nın deklare ettiğı sayıları kıymetlendirdi. Ortaya çıkan durumun data akışındaki vakit tutarsızlığı üzere ölçüm sorunlarından kaynaklanıyor olabileceğini belirten Özlale, “Ancak cari açığın yüzde 66,4’ü kadar bir ölçüm sorununu kabul etmek de pek mümkün değil. Üstelik 7 ay üst üste net yanılgı ve noksan kaleminin olumlu geldiği yalnızca iki devir var. Birincisi Eylül 2008-Mart 2009 ortası. bu vakitte 12,9 milyar USD net yanılgı ve noksan var. İkincisi ise 2022’nin birinci 7 ayı ve bu son 7 aydaki net yanılgı ve noksan 2008-2009’dakinin neredeyse 2 katı. Hal bu biçimde olunca bu ölçünün tamamını net kusur ve noksan olarak kabul etmek güç oluyor. İçindeki kıymetli bir kısma ne yanılgı ne noksan demek daha yanlışsız olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘YENİ İKTİSAT MODELİNİN PEK DE İŞE YARAMADIĞINI GÖRMÜŞ OLDUK’
Ödemeler istikrarını de ilgilendiren ve iki gün evvel açıklanan öbür bir bilgi de dış ticaret endeksleri. Temmuzda bundan evvelki aya nazaran ihracatın yüzde 6,8, ithalatın ise yüzde 11,3 arttığının belirtildiğını hatırlatan Özlale, “Birim fiyat kısmı ise tam bir trajedi. İhracatımızın ünite fiyatı yüzde 6,2, ithalatımızın ünite fiyatı ise yüzde 27 artmış. Yani ihracata dayalı büyümeyi ucuz işgücü üzerinden kurgulayan yeni iktisat modelinin pek de işe yaramadığını bir daha görmüş olduk” dedi ve şu yorumda bulundu:
“Mesele yalnızca fiyat değil, ölçü olarak dünyaya ödemeler istikrarını bozacak tarafta bağlanıyoruz. Güç krizi niçiniyle Avrupa’ya ihracatımızın azalma ihtimalinin pek yüksek olduğunu, turizm gelirlerindeki dönem etkisinin bittiğini düşündüğünüzde cari açık cephesinde işlerin güzele gitmeyeceğini net biçimde söyleyebiliriz. Ülkemizin yatırım çekiciliğinin pamuk ipliğine bağlı olduğunu da düşündüğünüzde ‘bu açığı finanse etmek için net kusur ve noksanı daha ne kadar kullanabilirler?’ sorusu akla geliyor. Şayet kaynağı aşikâr olmasa da finansman bulamazsak rezerv yakmamız gerekecek lakin ülkemizde pek kullanılabilir rezerv olmadığını anlatmaktan ya da duymaktan en az bizim kadar sizler de rahatsız olmuşsunuzdur.”
‘YAVAŞLAMA CUMHUBAŞKANINI ÇOK RAHATSIZ ETMİŞ OLMALI’
İYİ Partili Özlale’ye nazaran açıklanan sanayi üretimi verisi ie gerçek daldaki ser dııruşa işaret ediyor. Sanayi üretiminde aylık yüzde 6,2 azalma yaşandığını, bir başka yavaşlama göstergesinin de perakende satışlarda ortaya çıktığını belirten Özlale, “Bu yavaşlama belirtileri hükümeti ve bilhassa Sayın Cumhurbaşkanını fazlaca rahatsız etmiş olmalı ki yeni bir büyük kredi paketine hazırlandıklarını biliyoruz” dedi ve şöyleki devam etti:
“‘Bunun enflasyonist bir tesiri olur mu’ diye akademik tartışmalara gerek yok zira enflasyon hükümetin pek de umurunda değil. Örneğin dün Sayın Cumhurbaşkanı yeni konut projesini deklare etti lakin iki gün evvel gelen inşaat maliyet endeksi verisi bina inşaatı maliyetlerinin temmuzda aylık yüzde 7,1 artışla yıllık yüzde 110,6’ya çıktığını söylemiş oldu. Üretim maliyetleri bu biçimde denetimsiz artmaya devam ederken minimum ücretlilere konut alma imkânı sunacak projenin gerçekleşme ihtimali de düşündürücü açıkçası.”
‘İŞ BULMA ÜMİDİNİ KAYBEDENLER İŞ ARAMAKTAN VAZGEÇİYOR, TÜİK İŞSİZLİK AZALDI DİYOR’
Son iki günde hükümetin ‘başarı göstergesi’ olarak sunabileceği tek olumlu göstergenin TÜİK’in deklare ettiğı işsizlik oranının azalması verisi olduğunu söyleyen Özlale, “TÜİK bilgilerine bakılırsa bir ayda istihdam 148 bin kişi azalmış bulunmasına karşın işgücündeki 262 bin kişilik azalmanın tesiriyle işsizlik oranında bir azalma yaşandı. halbuki tüm geniş tarifli işsizlik oranlarında bir artış vardı” dedi ve şu biçimde devam etti:
“Reel bölüm üretimi daha fazla sürdüremiyor… İktisattaki döviz talebi artıyor lakin ülkeye döviz girişi açıklanamayan kanallardan gerçekleşiyor ve ne kadar sürdürülebilir olduğu muhakkak değil… Fiyat artışları durmaksızın yoluna devam ederken vatandaş iş bulma ümidini yitiriyor… bu biçimde bir ortamda milyonlarca TL harcayarak yaptıkları aktiflikte Cumhurbaşkanı vatandaşa ucuz konut imkanı sunacakları projelerini anlatıyor.” (DUVAR)
Okumaya devam et...