Bankalar ihracat bedelleriyle ilgili olarak üzerine düşeni yapıyor mu?

semaver

Global Mod
Global Mod
İşte İsmail Vefa AK’ın o yazısı;

2018 yılında döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar, Türk parasının değerinin korunması kapsamında o devir için birtakım acil önlemlerin alınmasını mecburî kılmıştı. Örneğin kontrat bedelleri ve buna ait ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden belirlenmesi, birtakım istisnalar haricinde yasaklandı. Hala uygulanmakta ‘olan en değerli önlemlerden birisi de, ihracat bedellerinin yurda getirilmesiyle ilgili olanıydı. Yapılan düzenlemeyle, ihracat bedeli olan dövizlerin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün ortasında yurda getirilmesi mecburî kılındı.

Uygulamada ihraç edilen malın gümrük beyannamesindeki kayıtlı bedeli, banka kanalıyla yahut efektif olarak yurda getiriliyor. Fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün ortasında özetlemek gerekirse İBKB denilen “İhracat Bedeli Kabul Belgesi” düzenleniyor. İlgili banka tarafınca düzenlenen bu evrak, ihracat bedeli dövizin yurda getirildiğinin ispatına yarıyor. İhracat hesabı ise bedelin müddetinde yurda getirilmesi ve İBKB düzenlenmesinden daha sonra bankalar nezdinde kapatılıyor.

BANKALAR SORUMLULUĞU VERGİ DAİRESİNE ATIYOR

Şayet ihracat hesabı müddeti içerisinde kapatılamazsa, yani ihracat bedeli 180 gün ortasında Türkiye’ye getirilip İBKB düzenlenmezse, bu durum banka tarafınca vergi dairesine bildiriliyor. Vergi daireleri ihracatçıya 90 gün periyodik bir ihtarname gönderiyor. İhracatçı bu müddet içerisinde gerekli dokümanları bu sefer vergi dairesine ibraz ederek ihracat hesabını kapattırmak zorunda. Ve veyahut ihracat bedelleri hakikaten yurda getirilememişse, vergi dairesine bununla ilgili olarak gerekli izahatin yapılması lazım. Zira ihracat mevzuatının öngördüğü kimi zorlayan sebep halleri kelam konusu olabilir.

İşte bankalar ve vergi daireleri içinde gelişen süreçte birtakım kimi ihracatçı firmaların mağduriyetler yaşadığını görüyoruz. kimi vakit ihracatçı firmalar ihracat hesaplarının kapatılmadığını, fakat vergi dairesi tebligatını aldıktan daha sonra öğrenmiş oluyor. halbuki burada temel sorumluluk bankalarda. İhracat bedellerinin takibi ve ihracat hesaplarının kapatılması ilgili mevzuata nazaran bankaların bakılırsavi. Zira İhracat Genelgesi’nin 26’ncı hususuyla bankalar, ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve kabulünü izlemekle ve gerekli indirim ve mahsup süreçlerini yapmakla yükümlü kılınmış. Vergi dairesi ise lakin ihracat hesabının müddetinde kapatılmaması halinde devreye giriyor ve ihracatçı firmaya müddet vererek bedelin yurda getirildiğinin ispatını istiyor. Gerektiğinde yasal süreç başlatılması ismine durumu savcılığa bildirmede aracı bir rol üstleniyor.

zati bankaların ihracat mevzuatını dikkatli ve hakikat bir biçimde yorumlaması, sorumluluk alarak süreç yapması ve buna göre ihracat hesabını kapatması büyük kıymet arz ediyor. Aksi takdirde ihracatçı, banka ve vergi dairesi içinde sıkışıp kalıyor. Bankaların ihracat süreçlerini gerektiği kadar irdelemeden ihbarda bulunması durumunda; ihracatçıdan gerekli dokümanları almak, izahat istemek, mevzuatı yorumlamak ve ihracat hesabını kapatmak vergi dairesine kalıyor.

örneğin İhracat Genelgesi’nde 30.000 ABD doları yahut eşitine kadar eksikliği olan ihracat hesaplarının, vergi dairesine bildirilmeksizin, direkt bankalarca terkin edilmesine ve kapatılmasına müsaade veriliyor. bir daha 30.000 ABD Doları yahut eşitinden yüksek olmakla bir arada 100.000 ABD doları yahut eşitini aşmamak üzere, bedelin %10’una kadar noksanlığı olan ihracat hesapları direkt bankalarca yahut 90 günlük ihtarname mühleti ortasında ilgili vergi dairesince terkin edilerek kapatılabiliyor. Lakin bankaların kapatılmayan ihracat hesapları için gümrük beyannamesinde yer alan fiyatların tamamı için vergi dairesine ihbarda bulunduğunu, ihracat genelgesindeki terkin kuruluşuna birçok vakit başvurmadığını görüyoruz. Vergi Dairesinin de bu mevzuyu atlaması halinde ihracatçıya yersiz idari para cezalarının kesilmesi kararınu doğuran süreçler yapılabiliyor.

Uygulamada, gelen ihracat bedelinin hangi gümrük beyannamesine ne biçimde saydırılacağı hususu da pek kritik bir ehemmiyete sahip. Mevzuat bu konuda kimi özellikli durumları barındırıyor. Örneğin ihracat bedellerinin beyan edilen döviz cinsi haricinde farklı bir döviz cinsinden tahsil edilmesi ve ihracat bedeline sayılması mevzuata göre mümkün. Bu ve gibisi özellikli durumlarda müşteri ve banka içinde sağlıklı bir irtibatın olması ve ihracat hesabının müşteri talimatına bakılırsa sağlıklı bir biçimde kapatılması lazım. Lakin gelen dövizin ihracat bedeline saydırılması konusunda da bir grup meseleler yaşandığını görmekteyiz. Sonuç olarak yurda döviz getiren ihracatçı, bir de vergi dairesine giderek durumu izaha mecbur bırakılıyor ve ceza ödeme riskiyle karşı karşıya kalıyor.

VERGİ DAİRELERİ DE BU MEVZUDA YETERSİZ

Uygulamada vergi dairesi 90 günlük ihtarname müddeti sonunda kapatılmayan ihracat hesapları için Cumhuriyet Savcılığına bildirimde bulunuyor. Cumhuriyet Savcılıkları ise ihracatçı hakkında 1567 sayılı Türk Parasının Değerini Muhafaza Hakkında Kanun uyarınca yasal süreç başlatıyor ve yurda getirmekle yükümlü olunan ihracat bedelinin % 5’i kadar idari para cezası kesiyor. Kimi ihracatçı firmalar, bankaların dikkatsizliği yahut vergi dairelerine gerekli izahati yapamamaları sebebiyle ceza ödemek durumunda kalıyor. Hem ihracat yapıp yurda döviz getiren, tıpkı vakitte ceza ödeyip mağdur olan firmalar olabiliyor.

Vergi daireleri vergi mevzuatı haricinde kalan, esasen kambiyo ve dış ticaret mevzuatını ilgilendiren bu işlerin merkezinde bulunuyor. Fakat ihracatçı birçok vakit vergi dairesine kederini anlatamıyor. Zira vergi dairelerinin ihracat mevzuatını yorumlayacak formasyonda ve kâfi sayıda işçisi yok. aslına bakarsanız vergi mevzuatıyla ilgisi olmayan uygulamaların vergi dairelerine ek iş yükü yaratması sebebiyle vergi daireleri olayı sahiplenmek de istemiyorlar.

BANKALARIN İŞ YÜKÜ ÇOK AMA…

Bankalar, bankacılık mevzuatından dış ticaret mevzuatına, kara para mevzuatından vergi mevzuatına kadar birfazlaca alanda değerli sorumluluklara sahip. Örneğin vergi mevzuatıyla ilgili biroldukca bahiste vergi stopajı bankalar tarafınca yapılıyor. Kabahat gelirleriyle ilgili mevzuat kapsamında bildirim yükümlülükleri dâhil birfazlaca misyon bir daha bankalara verilmiş durumda. Bu manada bankalar fazlaca geniş bir yasal mevzuat ve uygulama alanıyla muhatap olmak zorunda.

Genelleme yapmak epey hakikat olmayabilir. Fakat bankaların getirilen yeni düzenleme ve uygulamalara hızlı bir biçimde ahenk sağlama konusunda kuvvetlikler çektiğini söyleyebiliriz. Örneğin geçtiğimiz ay yayınlanan Merkez Bankası uygulama talimatıyla, ihracatçılara ihracat bedeli dövizin %25’ini bankaya satma mecburiliği getirildi. Uygulama devreye girdiğinde kimi bankaların teknik altyapılarını yeni düzenlemeye uygun hale getirmekte kuvvetlikler çektiğini ve süreçlerin vakit aldığını gördük.

İhracat bedellerinin 180 gün ortasında yurda getirilmesiyle ilgili uygulama üç yıldan fazla bir müddetdir devam ediyor. Buna karşın hala birtakım ihracatçı firmalar banka kaynaklı sıkıntılar ve mağduriyetler yaşayabiliyor. Bir yandan iktisat idaresi ihracatı teşvik edici önlemler alma çabasında. Hatta geçtiğimiz hafta ihracat gelirlerine 1 puan kurumlar vergisi indirimi getiren yasa da yürürlüğe girdi. Bütün bunlarla bir arada, hükümetin Türk parasının değerini korumak ve döviz rezervlerini artırmak üzere diğer amaçları de var. Bu maksatlar doğrultusunda alınan önlemlerin sağlıklı bir biçimde uygulanmasında bankaların rolü büyük. Bu yüzden getirilen yasal düzenlemelerin, işleyişi bozmayacak biçimde uygulanması, bankaların bunları uygulayacak kâfi teknik alt yapıyı oluşturması ve lazım olan nitelikli çalışanı istihdam etmesi epey lakin epeyce kıymetli.

KAYNAK: HABER7

Okumaya devam et...
 
Üst